Kijk, dit is een leuke! Alexander Cohen blijkt Maurits Wagenvoorts roman over anarchisme, decadentie en mystiek in fin de siècle-Parijs De Droomers (1900) te hebben besproken voor de Mercure de France (1901-I, p.265-267: ‘Lettres Néerlandaises’). Wat vond deze kenner nu van deze – zeker voor de Hollandsche Letteren zeer bijzondere – roman:
(…) La partie sentimentale du roman de M. Wagenvoort est supérieure à la théorique. Non pas que les thèses et les problèmes manquent d’attrait ou d’originalité. Mais l’exposé en est d’une lecture terne et fatigante et le monologue y prend, à mon goût, trop souvent la place de la discussion dialoguée. C’est le défaut, sinon forcément inhérent au roman à moralité, du moins très fréquent dans ce genre de la littérature.
Par contre, que de belles et émouvantes choses dans ce livre! Aucun des personnages, pour extravagants et originaux qu’ils soient pour la plupart, n’est invraisemblable ou d’une peinture outrée. (…)
Ik heb geen bewijs dat Wagenvoort van deze recensie heeft kennis genomen, maar het lijkt me zeer waarschijnlijk: wat zou hij ervan hebben gevonden? En hoewel Wagenvoort in zijn autobiografie De Vrijheidzoeker (1930) wel verhaalt van plannen om zijn Droomers in het Frans te vertalen, is mij niet bekend of dit ook gebeurd is; geen spoor van kunnen vinden vooralsnog. [In afbeelding mijn eigen prachtexemplaar van de roman: zeldzaam!]