Zwijgende film Die Gezeichneten speelt aan de vooravond van de eerste Russische revolutie in 1905

De zwijgende film ‘Die Gezeichneten’ uit 1922 behoort om twee redenen bij het fin de siècle: ten eerste doordat de film nog deel uitmaakt van de categorie zonder geluid en ten tweede vanwege de inhoud: gebeurtenissen in Rusland in het jaar 1905, kort voor de eerste revolutie: een romantisch drama in bewegende beelden. […]

Sint Petersburg 1905
De Russische componist Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) schreef in 1957 zijn Elfde Symfonie, opus 103 — Het jaar 1905 — over het wel en vooral het wee van al hetgeen zich afspeelde in de stad Sint Petersburg. Dat is ook ten dele het geval met de inhoud van de zwijgende film Die Gezeichneten uit 1922 van de Deense regisseur Carl Theodor Dreyer (1889-1968), die weliswaar niet tot zijn beroemdste rolprenten behoort, en zelfs als een niet echt geslaagde poging tot romantisch drama wordt gekwalificeerd. Zijn latere psychologische rolprenten, vanaf 1928, worden echter gezien als voorbeelden van goede films.

Hanne verhuist naar de stad
Vanwege een overwegend antisemitische houding onder de plattelandsbevolking in haar omgeving besluit de jonge Hanne-Liebe — in de film gespeeld door Polina Piekowskaja — aan de vooravond van de eerste Russische revolutie in 1905 haar geboortedorp te verlaten en zich bij haar broer Jakow — in de film uitgebeeld door Vladimir Gajdarov (1893-1976)—  in Sint Petersburg te voegen. Die is echter intussen geconverteerd tot het christendom vanwege de mogelijkheid die deze stap hem biedt om als advocaat te praktiseren. De onverwachte komst van zijn zuster zorgt voor grote problemen tussen Jakov en diens echtgenote — vertolkt door Adele Reuter-Eichberg (geboortejaar onbekend gestorven in 1928) —, alsmede met zijn ‘omgang’ die vooral bestaat uit vertegenwoordigers van het Russische burgerdom, dat immers niet van zijn Joodse afkomst op de hoogte is.

Antisemitische monnik
Hanne ontmoet haar vroegere vriend Sasja — in de film is dat Thorleif Reiss —, die zich intussen bij een revolutionaire groepering heeft aangesloten, waarvan ook een zekere Rylowitsj — Johannes Meyer in de rolprent — deel uitmaakt. Deze verraadt echter zijn medestanders aan de overheid en gaat zelf als rondtrekkende monnik het land af om zijn antisemitische ideeën te verkondigen. Zo komt hij ook terecht in Hanne’s geboortedorp waar hij een pogrom tegen de joodse inwoners ontketent, daarbij ondersteund door Fedja — in de film Richard Boleslawski (1889-1937) —, een jeugdvriendje van Hanne.
Aangezien hun moeder op sterven ligt, keren Jakov en Hanne naar hun geboortedorp terug; ze komen daar aan als de verschrikkelijke gebeurtenissen in volle gang zijn. Daarbij wordt Jakov door Rylowitsj doodgeschoten en zou het niet veel schelen of  ook Hanne was daarbij om het leven gekomen, maar op het laatste moment wordt ze door Sasja gered.

Lees ook:  Der Rosenkavalier als zwijgende rolprent op Arte-televisie

Voorstellingen
In 1922 is de eerste première gegeven op 7 februari 1922; kort daarna, op de 23ste van diezelfde maand, was Berlijn aan de beurt met de Duitse première.
In 2008 is op 12 februari een gerestaureerde versie vertoond tijdens het Internationale Filmfestival, ook nu te Berlijn.
De laatstgenoede versie, die verleden week ook al eens in de huiskamerbioscoop te zien was,  zal door Arte-televisie nog tweemaal worden vertoond: in de nacht van dinsdag 7 op woensdag 8 april, tussen 03:00 uur en 04:35 uur; en dan nog eens, in de voorlopig laatste herhaling, in de nacht van zondag 12 op maandag 13 april, opnieuw vanaf 03:00 uur.
____________
Afbeeldingen

1. De Deense regisseur Carl Theodor Dreyer.
2. Deense affiche voor de zwijgende speelfilm die in dat land de titel Elsker Hverandre (Houdt van elkaar) heeft meegekregen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *