Carel de Nerée op de thee bij Hare Majesteit

Leve de Koning(in)! Vandaag lijkt mij — uiteraard geheel objectief, want ondergetekende is zoals het  de ware studeerkamerestheet betaamd uiteraard apolitiek — de dag om van het, dankzij de onvolprezen inspanningen van Dick V., buitenmatig interessante Carel de Nerée tot Babberich-documentatie een koningsgezind, oranje tipje van de sluier te lichten. Want wist u dat, lang voor de tweederangs zwart-romanticus Gerard Reve deed alsof, Neerlands meest overfijnde beeldend artist gezellig op de thee is geweest bij de oma van Beatrix? Dat is als je het mij vraagt een dolletjes beeld: De Nerée wiens decadent-perverse werk pas na zijn dood langzaamaan geaccepteerd werd, de hand schuddend en wandelend om de hofvijver met Neerlands meest keurige dame!

De bekoring van het hof en de daaromheen cirkelende diplomatieke kringen worden treffend beschreven in De boeken der kleine zielen dat ik de laatste weken weer eens herlas:

Door De Staffelaer hadden zij op hunne recepties wel eens visite’s van leden van het corps-diplomatique en van die Haagsche côterie, die zich zoo gaarne aansluit bij de diplomaten: het troepje, in Den Haag aangestaard en aangegaapt waar zij komen, in de opera luidruchtig pratende, tronende in de pretentie van hun laatdunkende chic, neêrziende op wie en wat niet is van hun kleine côterietje en door het  Haagsche publiek daarin gesterkt, waar het altijd, met open mond, heentuurt naar hunne aanstellerigheid.

Tot genoemd luidruchtig en opvallend troepje mensen wou de dandy De Nerée namelijk ook graag behoren. De Nerée was, zoals u allen ondertussen uiteraard weet, vanaf 1900 in dienst van Buitenlandse Zaken als leerling-consul. In december 1906, het jaar waaruit waarschijnlijk zijn allerlaatste beeldende werken dateren, trekt hij — ziek als hij is en tot verdriet van zijn moeder de kunstenares Constance De Nerée tot Babberich van Houten (ook een Constance overigens, net als de hoofdpersoon van Couperus Haagsche magnum opus) die het maar oppervlakkige ambities vindt — de stoute schoenen aan en doet een verzoek om tot de diplomatieke dienst toegelaten te worden. Tevergeefs, want de overgang van leerling naar diplomaat is een onmogelijke. Maar niet getreurd: ongeveer een jaar later weet Carel toch een audiëntie te verkijgen bij niemand minder dan Hare Majesteit, met hetzelfde diplomatieke doel. Samen met nog een hele boel heel chique meneren en mevrouwen wordt Carel de Nerée tot Babberich op 2 januari 1908 verwacht op het Gala-Bal, waar H.M. hem zou ontvangen. Zie de afbeelding! Als we archieven mogen geloven dan deed hij dit in een van zijn zelfontworpen pakken. Wederom dolletjes.

Lees ook:  Kunstmenschen (1902): een vergeten roman over Johan Thorn Prikker

Je vraagt je af: zou de koningin, vrijwel even oud als Carel overigens, zijn oververfijnde werk kennen of waarderen en zo ja, zouden ze daar dan over gesproken hebben? Kom daar maar eens achter… Uit Fasseurs Wilhelmina-biografie kan enkel gereconstrueerd worden dat hun paden zich letterlijk gekruist hebben: zo bezocht zij, kort voor haar inhuldiging (waarvan hier overigens filmbeelden), de Eerste Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898, waar De Nerée zijn officieuze debuut maakte.  Ook bezocht zij rond 1900 in Arnhem de door de vooruitstrevende Nieuwe Kunstenares Agathe Wegerif geleide Handwerkschool; hypothetisch zou zij dus op de hoogte kunnen zijn van de meer modernere kunsten. Maar dat is vooralsnog speculeren.

Wel blijkt uit de koninklijke archieven dat koningin-moeder Emma al vanaf 1895 in principe van moeder De Nerée’s bestaan wist, daar deze ondersteund werd als pensionaire — waar koninklijke permissie voor nodig is, als ik het goed begrijp. En diezelfde Emma ondersteunde moeder De Nerée financieel in 1926 en 1928 om haar deels op de ontwerpen van Carel gebaseerde naaldwerken te voltooien en tentoon te stellen. Als dank daarvoor schonk zij een van haar naaldwerken; zo kwam er wederom een De Nerée tot Babberich het paleis in! Leve nog een keer de Koningin! Maar, ten slotte, welke dit lezende Oranjeverzamelaar nu heeft een foto van dat Hofbal uit 1908 of weet meer? De koninklijke archieven hebben deze beelden vooralsnog niet kunnen aanleveren. Wederom bij voorbaat dank!

2 gedachten aan “Carel de Nerée op de thee bij Hare Majesteit”

  1. Klopt, mijn vergissing! dank voor correctie. Fasseur p. 195, Wilhelmina bezoekt Wegerifs handwerkschool en vind deze maar ‘een vreselijk nieuwerwetsch mensch’.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *