Gustav Weißkopfs in 1901 bedwongen luchtruim — Feit of fictie?

Een bijdrage over Gustave Weißkopf, welke enkele jaren geleden in het actualititenprogramma Twee Vandaag — in de bewuste periode van Tros-tv — werd uitgezonden, over een, al dan niet vermeende, luchtvaartprimeur van 1901 in Connecticut, zal op het themakanaal Geschiedenis 24 worden herhaald. [,,,]

Gemotoriseerd vliegen
Hoewel er al enige tijd een bewering ligt dat Gustave Weißkopf op 14 augustus 1901 het luchtruim heeft bedwongen — en dat zou betekenen dat hij dit twee jaar eerder heeft gedaan dan de gebroeders Wright aan wie dit feit, zij het dan ‘pas’ in 1903, wordt gekoppeld.
Weliswaar hebben drie kranten in die dagen een bericht gepubliceerd waarin werd gemeld dat deze luchtvaartpionier dit staaltje had gerealiseerd,  maar echt geadstrueerd is het gebeuren niet.  De langste van de drie vluchten bij die gelegenheid zou twee en een halve kilometer zijn en op een bepaald moment zou de bereikte hoogte zelfs zestig meter hebben bedragen. Daar komt ook nog eens bij dat iemand de bewering heeft opgesteld dat hij Weißkopf reeds in 1899 heeft zien vliegen, al zullen er twijfelaars èn kenners zijn die ervan uitgaan dat die persoon ‘ze’ gewoon heeft zien vliegen.

Twee Vandaag
In een aflevering van het vroege avondprogramma dat indertijd Twee Vandaag heette en sedert enige tijd Een Vandaag, en dat in die tijd werd  uitgezonden door de Tros, werd gesteld dat er — in ieder geval toen — geen bewijzen bestonden voor dat beweerdelijk vliegen met een gemotoriseerd toestel. In de korte berichtgeving wordt tevens gemeld dat daarmee de prestatie in kwestie als omstreden mag gelden. Foto’s of filmbeelden van het gebeuren zijn niet beschikbaar en opvallend is eveneens dat Weißkopf zelf daarover niets aan een dagboek heeft toevertrouwd of anderszins schriftelijk heeft vastgelegd.
Van de andere kant gaan er stemmen op die opperen dat de eer aan de gebroeders Wrigt (mede) bleef voorbehouden omdat ze het toestel aan het Smithsonian Institute hebben geschonken en omdat zij Amerikanen waren en die import-Amerikaan een oorspronkelijke Duitser, hetgeen sowie al niet zo goed viel.

Herhaling op Geschiedenis 24
In het programma van — dat in de week van 20 tot en met 26 juni zal worden uitgezonden via het digitale kanaal Geschiedenis 24,  en dat in die week flink wat bijdragen over vliegen vroeger op de rol heeft staan — zal op zaterdag 20 juni een herhaling van deze korte bijdrage worden uitgezonden, en wel tussen 21:57 uur en 22:12 uur. De titel van de aflevering van het vroegere Twee Vandaag luidt met zoveel woorden: Duitse emigrant bedong nog voor de gebroeders Wright het luchtruim.

Weißkopf
De onder zijn Duitse naam op 1 januari 1874 geboren Guatave Albin Weßkopf bekend staande luchtvaartpionier kwam in 1895 in de Verenigde Staten aan en noemde zich daarna Gustav Whitehead.
In 1900 hebben de gebroeders Wright de nieuwbakken Amerikaan bezocht met het doel om tot uitwisseling van ideeën en vindingen te komen. Bovendien hebben ze Whitehead financiële ondersteuning toegezegd.
Whitehead is op 10 oktober 1927 overleden.
Aan het einde van de twintigste eeuw zijn er nog enkele replica’s vervaardigd van het oorspronkelijke Whitehead-toestel, waarmee afstanden tot 500 meter zijn gevlogen. Ongetwijfeld zal dat in de bijdrage van Twee Vandaag aan de orde komen.
Of en hoe vaak deze bijdrage door de zender zal worden herhaald, kunt u eventueel zelf vinden in de Programmagegevens welke worden vermeld op de website van Geschiedenis 24.
__________
Afbeeldingen

1. Portretfoto van Gustave Weißkopf / Gustav Whitehead. De geschreven naam vertoont in plaats van een dubbele S in plaats van de ligatuur ß.
2. Orville Wright (1871-1948).
3. Wilbur Wright (1867-1912).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *