Een bloembed vol madeliefjes. Een mistig landschap en een kronkelende rivier in het licht van de maan. Het enige spoor van menselijke aanwezigheid is een boerderij op de achtergrond. Van het kleinste tot het grootste, van de bloemen op de voorgrond tot het mistige landschap op de achtergrond, alles lijkt onderworpen te zijn aan een bovennatuurlijke orde: een lofzang op de natuur. Het schilderij Bloemenwei in het Noorden laat je in deze herfstige periode verlangen naar de lange lichte avonden van de zomer.
De Noorse kunstenaar Harald Sohlberg (1869-1935) schilderde zijn bloemenwei in 1905 toen hij enige tijd op de boerderij Gullikstad woonde, vlakbij het mijnstadje Røros in het noorden van Noorwegen. Hij was net als vele landgenoten na een verblijf in Berlijn en Parijs rond de eeuwwisseling teruggekeerd naar zijn eigen land onder invloed van het opkomend nationalisme. De indrukken die deze kunstenaars in het westen hadden opgedaan zouden alles bepalend zijn voor het tot stand komen van een typisch Scandinavische kunst, gekarakteriseerd door het moderne plein-airisme en andere internationale invloeden gecombineerd met nationalisme en individualiteit. De nieuwe kunst van het Noorden was een mix van realisme, naturalisme en symbolisme. Het landschap dichtbij de poolcirkel met haar fjorden, noorderlicht en uitgestrekte bossen was het decor. In de landschappen van Harald Sohlberg zijn al deze elementen terug te vinden. Uitgangspunt in zijn werk was Sohlbergs persoonlijke ervaring van het landschap, het licht en de lucht en hij schilderde zijn emotionele reactie daarop. Alvorens het schilderen vormde de kunstenaar eerst het beeld in zijn gedachten. Hij trachtte zo de betekenis die deze omgeving voor hem had vast te leggen. Sohlbergs schilderijen worden ook wel ‘landschappen van de ziel’ genoemd en nemen een bijzondere plaats in binnen de symbolistische kunst van Scandinavië rond 1900. Om ze in het echt te bewonderen is een reis naar Noorwegen bijna onvermijdelijk. Harald Sohlberg geniet in tegenstelling tot zijn beroemde land- en tijdgenoot Edvard Munch hoofdzakelijk in Scandinavië bekendheid en zijn werk bevindt zich dan ook met name in de collecties aldaar.
_______________
Afbeelding:
Harald Sohlberg (1869-1935), Bloemenwei in het Noorden [‘En blomstereng nordpå’], 1905. Olieverf op doek, 96 x 111 cm. Collectie Nasjonalgalleriet, Oslo.
_______________
Literatuur:
– Kirk Varnedoe, Northern light: Nordic art at the turn of the century, tent. cat. New York (Brooklyn Museum) 1982.
– A Mirror of Nature, Nordic Landscape Painting 1840-1910, tent. cat. Kopenhagen (Statens Museum for Kunst) e.a. 2006.