Jules Massenets Thaïs zaterdagavond in BBC’s reeks Opera on 3

Ruime keus in opera in de ether op zaterdagavond
Dat wordt voor de talrijke, thuiszittende operaliefhebbers zaterdagavond nog moeilijk kiezen: om zeven uur begint op de Nederlandse zender Radio 4 een opera [1], om acht uur presenteert de Belgische Klara eveneens een opera, maar exact daar tussenin begint op BBC Radio 3 de uitzending van Thaïs uit 1894 van de Franse componist Jules Massenet (1842-1912) [2]. Het betreft hier een aflevering van de reeks Opera on 3, en daarbij gaat het thans om een concertante uitvoering die in juni van dit jaar in de Royal Opera House Covent Garden werd gegeven.
Net als de beide, die avond concurrerende muziekdrama’s op de Nederlandse, respectievelijk Belgische, radio gaat het hier om opnamen, welke eerder dit jaar in een theater in Frankrijk, Spanje dan wel Engeland werden gemaat.

Voor deze gelegenheid dirigeerde Andrew Davis het Koor en Orkest van het Royal Opera House, en had hij de medewerking van negen solisten:
Renee Flemming, sopraan — Thaïs, actrice en courtisane
Simone Alberghini, bas-bariton — Athanaël, cenobiet [3]
Joseph Calleja, tenor — Nicias, een jonge sybaritische filosoof [4]
Robert Lloydm, bas — Palemon, een oude cenobiet
Ana James, sopraan — Crobyle, een slavin
Liora Grodnikaite, mezzosopraan — Myrtale, een slavin
Clare Shearer, sopraan — Albine, abdis
Kiera Lyness, sopraan — La Charmeuse, balletdaneseres
Nigel Cliffe, bariton — bediende van Nicias

Het verhaal
Thaïs, opera in drie bedrijven uit 1894 op een libretto van Louis Gallet (1835-1898), dat is gebaseerd op de geijknamige novelle uit van de Franse schrijver Anatole France (1844-1924) [5] , die in 1921 werd onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur, voor zijn gehele oeuvre. De eerste uitvoering van dit muziekdrama werd gegeven in de Parijse Opéra op 16 maart 1894.
Een monnik genaamd Athanaël heeft het plan opgevat de courtisane Thaïs te bekeren, omdat zij voor hem het zondige element van de stad Alexandrië vertegenwoordigt. Thaïs gaat door de knieën en ziet ook af van verdere contacten met de jonge filosoof Nicias. Na omzwervingen door de woestijn, eenmaal terug in het klooster, bekent Athanaël haar zijn liefde, maar dat dringt niet meer tot de inmiddels stervende Thaïs door; zij ziet in een visioen alleen nog het eeuwige leven.
Volgens de wervende tekst op de achterzijde van een Nederlandse vertaling, zonder dat daarin de naam van de vertaler wordt genoemd — en indertijd, echter eveneens zonder een jaartal, uitgegeven door de Internationale Bioscoop-Roman-Maatschappij te Amsterdam — kan de essentiële inhoud van het kunstwerk Thaïs . . . “met één karakteristieken zin er aan ontleend” uitstekend worden weergegeven: “De eerste materie voor de heiligheid is het samen-liefhebben, de toomloosheid, al de oreinheden van het vleesch en an den geest.”
Heel dikwijls wordt de inmiddels zeer populaire Méditation voor vioolosolo als separaat concertstuk, vooral via de ether, uitgevoerd.
_________

[1] Le Roi d’Ys uit 1888 van Edouard Lalo. Daarover meer in een bijdrage op zaterdag 27 oktober.

[2] Meer over de componist Jules Massenet en een afbeelding van hem kunt u vinden in ons artikel van zaterdag 3 maart, onder andere over de opera Manon.

[3] Cenobiet: benaming voor de eerste kloosterlingen, die een gemeenschappelijk leven leiden.

[4] Cybaritisch: verwijfd, resp. wellustig

[5] Let u eens op de afbeelding van Anatole France, die afkomstig is van Théophile Steinlen, van wie we een fraaie kleurenplaat, en ook een portret van hemzelf, hebben opgenomen in ons artikel van woensdag 24 oktober.
___________
Afbeeldingen
1. Dirigent Andrew Davis.
2. Voorplat van een Nederlandse uitgave van Thaïs door Anatole France. Nummer 1 in de serie Beroemde Meesterwerken.