Het ontstaan tussen 1890 en 1914 in Europa van de multidisciplinaire artistieke stroming van de art nouveau, zorgt voor een verspreiding daarvan over meerdere continenten: van Noord- en Zuid-Amerika tot zelfs in China, dankzij de Transsiberië-spoorlijn.
In het boek Art Nouveau in Europa, Een internationale stijl rond de eeuwwisseling beschrijft de Belgische architect en stedenbouwkundige Sylvie Mazaraky het internationale kader van de art nouveau. In het eerste hoofdstuk schetst ze de grondslagen van de ideologieën van die tijd en hoe die zijn vertaald in de beeldtaal van de art nouveau. Het beroemde japonisme speelt daarin uiteraard haar rol, maar uiteraard ook de Engelse Arts & Crafts-beweging en de ontwikkeling binnen de menswetenschappen die de radicale verandering in het bewustzijn van de mens aankondigde. In de schilderkunst van de late negentiende eeuw valt lastig een chronologie aan te brengen, waarbij de prerafaëlieten, de decadenten, de impressionisten en Les XX elkaar overlappen.
Daarnaast ontstaat, mede vanuit de Weense kunstscène, de gedachte van de totaalkunst. Voeg daaraan literatuur, muziek, dans en het ontstaan van de (bewegende) beeldcultuur toe en er ontstaat een levendig beeld van alle lijnen die de context hebben geschapen voor de lijnenkunst van het art nouveau.
Uiteraard is er in het boek veel aandacht voor bakermat België (het hele tweede hoofdstuk is hieraan gewijd), maar in het derde deel beschrijft Mazaraky de verspreiding van de stroming in Europa door tijdschriften en tentoonstellingen, aan de hand van talloze voorbeelden uit alle delen van ons continent, waarin Nederland niet ontbreekt, evenmin als Italië, Spanje, Rusland, Scandinavië (het Centraal Station van Helsinki, bijvoorbeeld), de Baltische Staten, Hongarije en het voormalig Joegoslavië. In het boek wordt, niet alleen visueel, maar ook tekstueel, in prachtig Vlaams, veel aandacht besteed aan het historische, culturele en theoretische kader van deze tijd.
(Sylvie Mazaraky, Art Nouveau in Europa. Een internationale stijl rond de eeuwwisseling, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2006, ISBN 9020967967, 191 pagina’s, € 49,95).