In 2016 viert het Louis Couperus Museum zijn twintigjarig bestaan. Dit wordt gevierd met de jubileumtentoonstelling ‘Van ZERO tot kleine zielen’.
Bezoekers vragen zich dikwijls af of Couperus ook daadwerkelijk gewoond heeft in het huis waar het schrijversmuseum nu twintig jaar is gevestigd. Als deze vraag vervolgens ontkennend wordt beantwoord, dan is de vraag vaak: waarom koos het museum dan domicilie aan de Javastraat? Dit leidde tot het idee om een expositie te organiseren over de geschiedenis van het huis.
In de jaren zestig was er een galerie voor moderne kunst gevestigd. Internationale Galerij Orez (1960-1971) was een avantgardistische galerie die gespecialiseerd was in de abstracte kunst van die periode. ‘Orez’ was het omgekeerde van ZERO, een Duitse stroming die eigenlijk nu pas internationaal naar volle waarde geschat wordt. Orez had het alleenrecht op de vertoning van werken van de Nederlandse variant van die stroming, de Nul-groep, bestaande uit Armando, Henk Peeters, Jan Henderikse en Jan Schoonhoven, maar ook van kunstenaars zoals de nu wereldberoemde Yayoi Kusama. Zij baarde in 1965 opzien door de ‘seksobsessies’ die zij in Orez exposeerde. De galerie werd geleid door Albert Vogel en Leo Verboon.
De band tussen de galerie en het Louis Couperus Museum wordt in eerste instantie gevormd door de figuur van Albert Vogel, voordrachtskunstenaar, biograaf van Couperus en galeriehouder. Maar wat Louis Couperus en de ZERO-kunstenaars ook onderling verbindt is het feit dat het werk van de schrijver in zijn tijd eveneens als avantgardistisch gold. Het is nu moeilijk ons voor te stellen dat de boeken van Louis Couperus omstreeks 1900 even zedenloos gevonden werden als de erotische kunst van Yayoi Kusama in 1965. ‘Sommige zijner boeken behoren tot de pornografische lectuur,’ schreef pater A.B.H. Gielen S.J. in 1917.
Zo bezien is er een onverwachte lijn te bespeuren in de historie van Javastraat 17. Zowel de galerie als het museum heeft onderdak geboden aan avantgardisten, elk op hun eigen terrein. De tentoonstelling en begeleidende publicatie besteden aandacht aan beide aspecten. De voorkamer is gewijd aan Louis Couperus, met nadruk op zijn romancyclus De boeken der kleine zielen. De achterkamer van het museum brengt u terug in de tijd naar de roerige jaren zestig van de vorige eeuw.
De tentoonstelling wordt op vrijdag 1 april geopend door auteur K. Schippers. ‘Van ZERO tot kleine zielen’ is vanaf 2 april tot en met 9 oktober te bezichtigen.