De beroemde dochters van Johannes van Vloten

Er zijn waarschijnlijk niet veel lezers onder u die de theoloog en hoogleraar geschiedenis en letterkunde en Spinoza-kenner Johannes van Vloten (1818-1883) kennen. Hij was in zijn tijd een intellectueel van betekenis en ook een vrijdenker die zijn zeven kinderen een vrije opvoeding gunde. Het gezin Van Vloten verkeerde tussen de intelligentsia en kunstenaars van het fin de siècle en dat miste zijn uitwerking op het nageslacht Van Vloten niet. Hoewel zoon Gerlof naam maakte als arabist en de gedichten van Leopold vertaalde, waren het toch vooral de drie dochters, Martha (1857-1943), Betsy (1862-1946) en Kitty (1867-1945) die stof deden opwaaien door te huwen met spraakmakende mannen uit het hun omringende kunstenaarsmilieu, de schrijvers Van Eeden en Verwey en de schilder Willem Witsen. Over de echtgenoten is al heel wat gepubliceerd: Jan Fontijn schreef een magistrale biografie over Van Eeden en ook Verwey is driedelig te boek gesteld door Maurits Uyldert, maar over hun bijzondere vrouwen was tot nu toe weinig verschenen.
Daar is inmiddels verandering in gekomen door het verschijnen van De zusters Van Vloten, waarin Cornelie van Uden en Pieter Stokvis specifiek aandacht besteden aan het drietal.

Als lezer maak je kennis met mooie en intelligente vrouwen die in een – voor die tijd – grote vrijheid en openheid werden opgevoed. De al dan niet turbulente relaties van de dames vormen het zwaartepunt van het verhaal. Kitty trouwde met de Tachtiger dichter/schrijver Albert Verwey, aan wie zij zich een heel leven wijdde. Martha ging een gecompliceerde relatie aan met Frederik van Eeden, die grotendeels stuk liep op zijn buitenechtelijke uitstapjes. En Betsy, de pittigste en literair gezien de meest getalenteerde zuster, huwde de schilder Willem Witsen, maar ook die verbintenis was geen lang leven beschoren.
In De gezusters Van Vloten vragen Van Uden en Stokvis zich af waarom deze drie talentvolle vrouwen zo lang in de schaduw van hun mannen bleven en schetsen zij een beeld van een tijdperk waarin de Tachtigers furore maakten. Ze proberen aan de hand van egodocumenten een inzicht te geven in het leven van de vrouwen, hun kunstenaarshuwelijken, de opvoeding van hun kinderen en hun specifieke talenten. Aardige toegift vormen tot slot de drie korte biografieën van de dochters van Johannes van Vloten.

Cornelie van Uden en Pieter Stokvis: De gezusters Van Vloten – De vrouwen achter Frederik van Eeden, Willem Witsen en Albert Verwey. ISBN 978 90 351 3087 6