‘Met ontzettend veel genoegen heb ik op een Zondagmiddag vele teekeningen van uwen zoon bekeken. Daar zit heel heel veel mooi’s fijn’s pittig’s en teer’s in zijn werk. Dat belooft iets bijzonders te worden, zeer zeker.’ Met deze woorden prees Jan Toorop in 1922 het werk van de toen vijftienjarige Dirk van Gelder (1907-1990).
Van Gelder is gevormd door het socialistische kunstenaarsmilieu waarin hij begin twintigste eeuw rijpte als tekenaar en zichzelf ontdekte als graficus. Zijn vader was directeur van het Haagse Gemeentemuseum en realiseerde samen met Berlage de nieuwbouw van het museum. Ook was hij erelid van Pulchri Studio en lid van de internationale jury van de Exposition des Arts décoratifs et industriels modernes te Parijs in 1925. Dirk was toen achttien jaar oud en verbleef tijdens de Exposition ten huize van de schilderes Louise Ibels. Het ouderlijk huis in Den Haag was ingericht met de gemeenschapskunst van Willem Penaat, Gerrit W. Dijsselhof en Theo van Hoytema.
Het grafische talent van Dirk van Gelder werd al vroeg onderkend en al snel kreeg hij tekenlessen, maar als graficus was hij autodidact. De kunst van Van Gelder staat los van een contemporaine stroming en sluit zich aan bij de grootste grafische kunst uit de geschiedenis. Scènes uit de natuur, Italiaanse en Nederlandse landschappen, zeer gedetailleerde realistische studies van kleine dieren, maar ook affiches, ex-libri en ander gelegenheidswerk uitgevoerd in litho’s, etsen en houtgravures vullen de oeuvrecatalogus die onlangs is verschenen ter gegelegenheid van de honderdste geboortedag van Van Gelder.
Tot 6 april 2008 is in het Gemeentemuseum Den Haag de tentoonstelling te zien die is gewijd aan deze Haagse kunstenaar. De catalogus is een prachtig boek geworden waarin het tijdloze werk van Van Gelder centraal staat.
Dirk van Gelder (1907-1990). Tekenaar en veelzijdig graficus. Oeuvrecatalogus van de grafiek. Door Susan Adam, Titus M. Eliëns, Agnes van den Noort-van Gelder. Waanders Uitgevers, Zwolle, 2008, ISBN 978 90 400 8408 9, € 49,95, gebonden, 302 pagina’s.