Onovertroffen correspondentie-record tussen auteur en uitgever

Brieven over en weer
Soms wil een schrijver nog wel eens flink uithalen als hij meent iets te zeggen te hebben — ik zelf kan daar ook wat van. Over de dikke dossiers in de archieven van sommige uitgeverijen met duizenden brieven die over en weer zijn uitgewisseld hebben we het hier dan niet, maar als je alleen bekijkt hoeveel wel uitgegeven boeken er bestaan met de correspondentie tussen auteur en uitgever, dringt de gedachte zich op dat niet zelden de omvang van die briefwisseling groter is dan het gehele oeuvre van zo’n schrijver. Een geheel ander record realiseerden Victor Hugo (1802-1885) en diens uitgever in 1862.

De populaire schrijver, die meer dan eens op één der Kanaal-eilanden verbleef, bevond zich in dat jaar op Gurnsey, maar wilde van zijn uitgever aan de vaste wal toch graag weten hoe het stond met de verkoop van zijn nieuwe boek.
Daartoe schreef hij: ‘?’
De reactie van de uitgever was al even kort en bondig: ‘!’
Hugo’s nieuwe roman Les Misérables – in Nederlandse vertaling De Ellendigen – was een groot succes.

Dikke boeken
Dat boek, zoals menig ander werk van Victor Hugo, zat vol met uitweidingen en uitputtende beschrijvingen. Een boekhandelaar in Nederland, die zo’n halve eeuw geleden als uitgever onder meer een wel (al te) zeer ingekorte versie van dat boek had laten drukken en op de oorspronkelijke lengte werd aangesproken, verklaarde die enorme omvang met het ontbreken — ten tijde van onder anderen Victor Hugo, Alexandre Dumas en Eugène Sue — van allerlei andere, reeds in de loop van de twintigste eeuw vanzelfsprekend geworden mogelijkheden tot afleiding van de dagelijkse sores in de vorm van radio, film, televisie, en zo meer. “De mensen hadden alle tijd om zulke dikke boeken te lezen, en ze wilden dat ook.” Kranten met feuilletons die zich tot in het oneindige leken voort te slepen, bepaalden het literaire gebeuren.
Dergelijke geschiedenissen, die veelal eerst in vele afleveringen in een krant of een ander periodiek waren verschenen — en daardoor niet zelden de grote aantrekkingskracht van het blad voor een groot deel bepaalden — en, pas na afronding in de krant, als boek op de markt kwamen, leidden tot bijzondere populariteit van de schrijvers in kwestie, een geliefdheid die met tussenpozen ook steeds opnieuw de kop is blijven opsteken, getuige eveneens de enorme successen in onze dagen van onder meer de musical Les Misérables in diverse landen van Europa, al moet direct daaraan worden toegevoegd dat juist zulke extreme bewerkingen van die dikke romans wel heel beknopt zijn, en in sommige gevallen met het origineel vrijwel niets meer van doen hebben.

_________

Afbeeldingen
1. De auteur Victor Hugo, hier tijdens een verblijf op het Kanaal-eiland Jersey, toont ons het wezen van elk schrijverschap: lezen.
2. Nederlandse uitgave uit de jaren zeventig van de twintigste eeuw, van een omvangrijke versie van De Ellendigen, met meer dan 240 gravures uit de oorspronkelijke Franse editie van 1862.