Op 2 juni gaat in Leeuwarden de landelijke manifestatie Pier Pander (1864-1919), Nederlands beroemdste beeldhouwer van start. Verschillende activiteiten en tentoonstellingen vertellen het verhaal van de getalenteerde schipperszoon uit Drachten die — ondanks tegenslag — tijdens zijn verblijf in Rome uitgroeit tot één van de beroemdste Nederlandse kunstenaars. Zijn bekendste werk is het muntontwerp van de beeltenis van de jonge koningin Wilhelmina, maar zijn magnum opus is ongetwijfeld de beeldengroep in de Pier Pander Tempel in Leeuwarden.
De manifestatie bestaat uit een grote overzichtstentoonstelling in het Fries Museum, de heropening van het Pier Pander Museum met een expositie over de waardering van Panders werk na zijn dood, en de heropening van de Pier Pander Tempel in de Prinsentuin in Leeuwarden.
Daarnaast verschijnt een publicatie over Pier Pander door Marcel Broersma, uitgegeven bij de Friese Pers Boekerij. Op zondag 3 juni is bij de publieke omroep een documentaire over Pander te zien, gemaakt door Omrop Fryslân.
Pander was het zoontje van een arme Friese mattenschipper. Doordat hij prachtig houtsnijwerk maakte, werd hij door enkele mecenassen, waaronder J.de Koo, hoofdredacteur van De Amsterdammer, in staat gesteld te studeren in Amsterdam. Maar net op het moment dat hij in 1885 de Prix de Rome voor beeldhouwkunst won en de kans kreeg zich verder te ontwikkelen als kunstenaar, maakte een ernstige ziekte hem invalide. Pander knokte zich daar echter doorheen en werd een bekend en gevierd kunstenaar in Rome.
In 1897 kreeg Pander de opdracht een ontwerp te maken van de beeltenis van koningin Wilhelmina ten behoeve van de Nederlandse munt. Deze opdracht was de ultieme erkenning voor zijn status als beeldhouwer, maar ook een stimulans voor zijn carrière als portrettist. Naast Wilhelmina portretteerde hij ook andere leden van het Koninklijk Huis, zoals koningin Emma en prins Hendrik.
Pier Pander Tempel
Het werk van Pier Pander was uitzonderlijk populair bij het grote publiek en werd goed verkocht. Critici vonden hem echter niet vernieuwend, waardoor hij snel werd vergeten. Toch verrees vijf jaar na zijn dood de zogenoemde Pier Pander Tempel in de Prinsentuin in Leeuwarden. Waarschijnlijk begon Pander al rond 1895 met het uitwerken van zijn eerste
ideeën hierover. De beeldhouwer werd, zoals veel van zijn tijdgenoten, sterk beïnvloed door het theosofische gedachtegoed. De theosofie, in feite een combinatie van oosterse en westerse religies en filosofieën, was onderdeel van een breed gedragen hang naar spiritisme en occultisme aan het einde van de negentiende eeuw. Die invloed hiervan is duidelijk te zien in de tempelbeelden. Deze vijf beelden, Uchtend, Ontwakend gevoel, Gedachte, Moed en Kracht, en Aurora, symboliseren de ‘menselijke hoofdkwaliteiten’ in het algemeen, en de ziel van de kunstenaar in het bijzonder. Het werk kreeg nog extra bekendheid doordat Louis Couperus, een goede vriend en bewonderaar van de beeldhouwer, in 1903 aan viertal sonnetten aan de beelden wijdde.
De sculpturen zijn pas na Panders overlijden door een Italiaanse beeldhouwer in wit marmer gehakt en in de tempel geplaatst. Het gebouw werd gerealiseerd naar een ontwerp van architect De Koo. De hernieuwde openstelling van de Pier Pander Tempel vindt plaats bij de start van de manifestatie.
Voor meer informatie, ook over openingstijden en toegangsprijzen, kunt u terecht op de website van het Fries Museum. Binnenkort zal ook de website pierpander.nl worden gelanceerd.