Salome via de ether
Aanstaande woensdagavond, 13 februari zendt BBC Radio 3 in het programma Performance on 3 een uitvoering van Salome, een opera uit 1905, van Richard Strauss (1864-1949). Diverse bijzonderheden over de oorsprong van de tekst en aanverwants zijn te vinden in onze bijdrage van zondag 27 januari, naar aanleiding van Salome als zwijgende film.
De eerste keer dat ik een directe uitvoering van de opera Salome heb meegemaakt, was in 1977 te Hamburg, toen ik aldaar enige reportages heb gemaakt naar aanleiding van het 350-jarig bestaan van de Hamburgische Staatsoper, en ik daartoe binnen enkele maanden drie keer wat langer achtereen in die Hanzestad heb doorgebracht. Het meeste gebodene was van hoog niveau, maar de dirigent van Strauss’ Salome in de bewuste periode was Christof Prick, die de mogelijkheid om in een huis van dergelijke standing te mogen dirigeren helaas niet op basis van zijn kennis en kunde had verworven, maar ten gevolge van kruiwagens en protectie.
Schandelijk jegens Strauss
Het was ronduit een schandaal zoals dat Scheermes met de partituur is omgegaan. Het is niet te geloven dat zelfs in zo’n instituut iemand de kans krijgt om een groot orkest inclusief Bühnenvorgang te leiden, die kennelijk nooit de moeite heeft genomen de bedoelingen van Richard Strauss eens aan een nader onderzoek te onderwerpen. Niet voor niets heeft de componist aanwijzingen gegeven dat ook enkele van zijn grote muziekdrama’s met groot orkest, en hij had het dan specifiek over Salome, Elektra en Der Rosenkavalier, zo doorzichtig zouden moeten overkomen als ware de begeleiding door een 
kamerorkest.
Maar goed, de naam Christof Prick deed bij mij toch al geen goeds. Toen ik drie jaar eerder bij de Saarbrücker Zeitung was gedetacheerd en aldaar vrijwel elke avond in het theater — met 1.050 zitplaatsen nog een persoonlijk geschenk van Adolf Hitler aan die stad — of in de daaraan gelieerde Kammerspiele doorbracht, had ik eenmaal een symfonisch concert van het Philharmonisches Staatsorchester onder Pricks leiding meegemaakt. Hij had toen voor dat regionale publiek niet de moeite genomen zijn kleding eens aan een goede inspectie te onderwerpen: zelfs op rijen achterin werd in Saarländisch dialect gemeld dat hij zijn rok wel eens had mogen strijken.
Aan het slot van het concert verdween het hele orkest langzaam van het podium opdat de Opper-IJdeltuit nog eens geheel alleen op het podium het terecht niet zo overmatige applaus in ontvangst kon nemen. Een idiote gewoonte die in Yankenland aan de overkant heel normaal schijnt te wezen, maar daar is nu eenmaal heel veel idioots de gewoonste zaak binnen de anders zo bekrompen cowboymentaliteit.
Reacties
Een Amerikaanse dirigent vroeg me kort daarna wie in Hamburg de titelrol had gezongen en wie had gedirigeerd. Onpasselijkheid was troef toen ik de naam van het Vleesgeworden Cliché van de Eigendunk noemde. En ook was men, evenals ikzelf, niet verrukt van de gedachte dat een goede zangeres als Gwyneth Jones de rol van Salome, aan het eind van het liedje in relatief ontklede toestand optredend, had gepresenteerd. “Te oud en te dik voor die rol,” luidde het commentaar.
Enfin, korte tijd daarna bood de Nederlandse televisie een opvoering uit de Opéra te Parijs onder leiding van Pierre Boulez met Teresa Stratas als Salome. Bepaald niet slecht, maar de uitzinnige superlatieven waren weer niet van de lucht, en
bleken, zoals meestal het geval is, danig overtrokken en op weinig meer dan wensdenken gebaseerd. Ik moet daarvan nog een videoband hebben. Dertig jaar na dato zoiets eens weer te zien, is misschien zo dwaas nog niet.
Woensdagavond
Catherine Bott presenteert het BBC 3-radioprogramma op woensdagavond tussen 20:00 uur en 21:45 uur, zonder pauze, waarin een vooral Italiaanse productie met het BBC Philharmonic Orchestra wordt gepresenteerd. Dirigent is Gianandrea Noseda, de rol van Salome zal daarbij worden gezongen door de sopraan Nicola Beller Carbone. Voor de overige rolverdeling kunt u terecht op de website van dit regelmatig terugkerende radioprogramma, direct door dit woord aan te klikken.
____________
Afbeeldingen
1. Nicola Beller Carbone zingt de rol van Salome in de uitvoering woensdag 13 februari op BBC Radio 3 in het programma Performance on 3.
2. Richard Strauss.
3. Gianandrea Noseda, in Nederland enigszins bekend door concerten met het Rotterdams Philharmonisch Orkest, leidt de uitvoering van Salome op BBC Radio 3.