Nieuw fenomeen
In het programma ZeitZeichen van de Duitse radiozender WDR 3 (Westdeutscher Rundfunk, Keulen) wordt op donderdag 22 oktober, tussen 17:45 uur en 18:00 uur, de aflevering Stichtag heute: 22 Oktober 1904 — Die erste deutsche Boulevardzeitung uitgezonden. Daarin wordt teruggeblikt op de dag dat er in het toenmalige Duitse rijk voor het eerst een krant van dat kaliber op straat te koop werd aangeboden: de BZ am Mittag.
Het lag in de bedoeling van de uitgever, Ullstein Verlag, die de reeds bestaande Berliner Zeitung uitbracht — die zoals gebruikelijk in een ochtend- en een avondeditie verscheen —, het nieuwe dagblad een hiaat te laten opvullen, en dat zelfs op twee fronten gelijktijdig: de drukpersen ten huize van Ullstein zouden in de tijd tussen die beide edities niet langer hoeven stil te staan, en het publiek zou nog weer sneller over het nieuws kunnen beschikken.
De BZ am Mittag zou er binnen zeer korte tijd in slagen zich te ontwikkelen tot één van de dagbladen met de hoogste oplages, althans binnen de hoofdstad van het Duitse keizerrijk.
Op de ‘boulevard’
In tegenstelling tot de andere, bestaande kranten, die voornamelijk aan abonnees werden bezorgd, was het de bedoeling dat die middagkrant — “de snelste krant ter wereld”— uitsluitend via de losse verkoop via kiosken, straatventers en in cafés aan de man zou worden gebracht voor de somma van vijf Pfennig. De redactionele inhoud werd bewust in een losjes-onderhoudende stijl gepresenteerd, welke door de ietwat kritische lezer als oppervlakkig kon worden ervaren.
Voor de ware liefhebber van een echte krant was het nieuwe fenomeen veel meer een product van de sensatiepers: grote foto’s en schreeuwerige kleuren, alsmede suggestieve koppen, zoals dat bij alle kranten in die categorie tot op de huidige dag het voornaamste kenmerk zou blijven. Daarmee moest echter de aandacht van de voorbijgangers op straat worden getrokken.
De betekenis van het begrip Boulevardzeitung zou in de praktijk al snel meer wijzen op de wijze waarop de redactie de inhoud aan de man bracht dan op het feit dat deze krant alleen maar via de losse verkoop kon worden betrokken: de sensatiekrant. In de Duitse mediawereld bestaan daarvoor onder meer de begrippen Kaufzeitung en Straßenverkaufpresse.
Geen illustratiemateriaal
In het korte radioprogramma kunnen helaas geen voorbeelden van die krant van 105 jaar geleden worden getoond, maar wellicht wordt in de uitzending nog verwezen naar bijdragen in actualiteitenprogramma’s via de beeldbuis.
Op de website van de WDR is wel een oudere kiosk met geïnteresseerde lezers afgebeeld, maar deze stamt duidelijk uit een periode niet al te lang na de Tweede Wereldoorlog, en toen bestond de BZ am Mittag al niet meer, aangezien die in 1943 door de nazi’s was gedwongen tot een fusie met het concurrerende 12 Uhr Blatt. Na de oorlog bestond — volgens de hoofdredacteur van de BZ, die als ochtendkrant verscheen — het oude boulevard-publiek niet meer.