Adriaan Roland Holst noemde hem ‘Hollands meest verstilde schilder’, maar dat mag niemand weerhouden om zijn even eigenzinnige als waardevolle oeuvre met bescheiden rumoer onder onze aandacht te brengen. Daar is vooral nu alle reden toe, want Jan Mankes (1889–1920) komt naar u toe in 2007. De grote overzichtstentoonstelling ‘Het Mankes Perspectief’ is op maar liefst drie plekken in Nederland te zien. Nog tot en met 13 mei kunt u terecht in het Drents Museum in Assen; vanaf 27 mei tot en met 23 september biedt het Scheringa Museum voor Realisme onderdak aan de expositie, die ten slotte, van 13 oktober tot en met 27 januari, zal neerstrijken in het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem. (De laatste kunstinstelling zoekt zo te zien nog een goede website-ontwerper — maar dat geheel terzijde.)
Mankes’ werk wordt vooral gekenmerkt door een grote liefde voor de natuur, die tot uitdrukking komt in een bijzondere aandacht voor het detail. In zijn korte maar productieve kunstenaarsleven – hij overleed reeds op 31-jarige leeftijd aan tuberculose – heeft Mankes zijn gevoel voor de flora en fauna van de omgeving waarin hij vertoefde op een zeer eigenzinnige wijze verbeeld. De voor zijn werk zo kenmerkende stilte verkreeg Mankes door een zuiver, ingehouden kleurgebruik en een evenwichtige compositie. Het oeuvre van Jan Mankes is bescheiden van omvang en omvat ongeveer tweehonderd schilderijen, vijftig prenten en hondertwintig schetsen en tekeningen.
‘Het Mankes Perspectief’ is de grootste expositie die aan deze jonggestorven kunstenaar is gewijd. De tentoonstelling biedt een overzicht van ruim 120 werken uit museaal en particulier bezit, die voor een deel nooit eerder te zien zijn geweest. Men heeft gekozen voor een thematische presentatie. Door middel van een vijftal, aan het leven van Mankes gerelateerde thema’s (‘perspectieven’), kan de bezoeker kennismaken met verschillende acpecten van de kunstenaar: zijn directe omgeving en familie (bijvoorbeeld zijn vrouw Anna Zernike, de eerste vrouwelijke dominee van Nederland), zijn grafische werk en de inspiratie uit de natuur en zijn kunstbroeders uit het verleden en het toenmalige heden (onder anderen Holbein, Vermeer en Verster).
Elk ‘perspectief’ gaat vergezeld van luister- en/of beeldfragmenten die tezamen een beeld geven van de roerige tijd waarin de kunstenaar leefde en werkte.
De begeleidende publicatie is in de respectievelijke museumwinkels te koop voor € 34,95. Het boek bevat een algemeen deel en een complete inventarisatie van Mankes’ werk.