Symposium: Op de rug van de tijger – Friedrich Nietzsche en de kunst

Op 25 augustus aanstaande is het 110 jaar geleden dat Friedrich Nietzsche is gestorven. Ter gelegenheid hiervan organiseert Antheia* op zondag 29 augustus een bijzondere dag rond het onderwerp dat de filosoof het meest aan zijn hart lag: de kunst. Onder de vroegste lezers van het werk van Nietzsche zijn er opmerkelijk veel kunstenaars te vinden. Vanaf het jaar 1900 is dat aantal alleen maar toegenomen. Nog steeds vormen zijn leven en zijn boeken een onuitputtelijke bron, waarvan ook het hiernaast afgebeelde portret van Nietzsche door Edvard Munch getuigt.

Het programma van dit symposium vormt een afwisselende dag, met lezingen, beeld- en muziekfragmenten, tekstlezing en gelegenheid tot gedachtenuitwisseling. We maken niet alleen kennis met Nietzsches baanbrekende opvattingen over de kunst, maar ook met de filosofische achtergrond van de relatie tussen de filosoof en Richard Wagner, en de invloed van Nietzsche op het beeldende werk, proza en poëzie van de kunstenaar Armando.

Op de rug van de tijger – Friedrich Nietzsche en de kunst biedt iedereen die geïnteresseerd is in de oorsprong en functie van de kunst de gelegenheid terug te gaan naar de bron. Samen met Nietzsche gaan we op zoek naar het hart van onze cultuur. Waar komt onze drang tot het scheppen van kunst uit voort? Wat zijn de taken van de kunstenaar en de filosoof?

We lezen hierbij belangrijke passages uit beroemde boeken als De geboorte van de tragedie en De vrolijke wetenschap. Maar we verdiepen ons ook in minder bekende, maar even boeiende kortere teksten als bijvoorbeeld Over waarheid en leugen in buiten-morele zin. We schetsen de turbulente relatie tussen Nietzsche en de componist Richard Wagner aan de hand van brief- en muziekfragmenten.

‘Oh, die noodlottige nieuwsgierigheid van de filosoof, die ooit door een spleet van de bewustzijnskamer naar buiten en naar beneden wenst te kijken: misschien krijgt hij er dan een vermoeden van hoe de mens in zijn onverschillige onwetendheid rust op het hebzuchtige, het onverzadigbare, het weerzinwekkende, het meedogenloze, het moordlustige en dat hij als het ware op de rug van een tijger in dromen hangt.’ — Friedrich Nietzsche

Nietzsche kijkt als een ‘arts van de cultuur’ naar zijn tijd. Zijn diagnose is scherp, zijn analyses zijn vaak meedogenloos. Wij kijken over zijn schouders mee, volgen stap voor stap zijn gedachtegang en leren zo zijn manier van werken van dichtbij kennen. Met deze ervaring keren we terug naar onze eigen tegenwoordige tijd. Wat betekent dit nu voor voor het werk van een moderne kunstenaar als Armando?

Programma
– Vanaf 10.00 uur: ontvangst en registratie
– 10.30 uur: inleiding
– 11.30 uur: koffiepauze
– 11.50 uur: lezing
– 13.00 uur: lunch
– 14.00 uur: lezing
– 15.00 uur: theepauze
– 15.30 uur: lezing
– 16.30 uur: gelegenheid tot gedachtenuitwisseling
– 17.15:  afsluiting

Spreker
Katja Rodenburg is filosoof, adviseur en tentoonstelling-curator. Zij publiceerde eerder Nietzsche lezen (Damon, 2000) en Ik, Ophelia (d’jonge Hond, 2008), over J.E. Millais en het werk van de fotografen Hellen van Meene, Rineke Dijkstra en Inez van Lamsweerde & Vinoodh Matadin. In 2009 verscheen van haar hand Armando en de melancholie van het scheppen (d’jonge Hond) over de filosofische achtergronden van de drie belangrijkste thema’s in het werk van de kunstenaar Armando.

Locatie
Restaurant Wilhelminapark (Google Maps), Wilhelminapark 65 in Utrecht. Het restaurant vormt het domein van cuisinier Jon Sistermans. Het unieke en stijlvolle gebouw is in 1925 gerealiseerd in de stijl van de ‘Amsterdamse school’. Bij het restaurant ligt een grote tuin, waarin het bij mooi weer op het terras goed toeven is. Vanuit hier kunt u zo het prachtige, in Engelse landsschapsstijl aangelegde Wilhelminapark inlopen.

Entree
De kosten voor het gehele programma bedragen, inclusief de cursus en informatiemap, koffie en thee en lunch, 65 euro per persoon.

Inschrijving
U kunt zich inschrijven onder vermelding van uw adresgegevens en telefoonnummer via e-mail: katjarodenburg@antheia.nl, via telefoon: 06 38280926 of via postadres: Johan de Wittlaan 280-1 6828 WT Arnhem. U ontvangt  samen met uw bevestiging informatie rond betaling en een routebeschrijving.

*Antheia – filosofie kunst cultuur organiseert  regelmatig lezingen, museumbezoek en mini-symposia op het gebied van filosofie en de kunst en naar aanleiding van actuele tentoonstellingen i.s.m. musea als het Van Gogh Museum Amsterdam en het Armando Museum in Amersfoort.