De componist
Karol Szymanowski is een Pools componist die op 6 oktober 1882 te Tymoszówka in de Oekraïne werd geboren. Vanaf 1901 studeerde hij eerst in Warschau, vervolgens — in de jaren 1906-1908 — te Berlijn. Daarna ondernam hij reizen naar Italië en Norod-Afrika; van 1912-1914 leefde hij in Wenen en vanaf 1919 weer in de Poolse hoofdstad.
reeds voor de toenmalige eeuwwisseling had Szymanowski twee pogingen ondernomen een opera te schrijven, doch van beide probeersels zijn de schetsen verloren gegaan. In 1909 slaagde hij er echter alsnog in een operette, Loterij voor echtgenoten te voltooien. Vier jaar later realiseerde hij de eenakter Hagith, welke in 1922 in Warschau werd uitgevoerd en in het jaar daarop in Darmstadt.
Koning Roger
Gedurende de periode 1918-1924 werkte Szymanowski aan het muziekdrama Król Roger, dat op 19 juni 1926 in Warschau in première is gegaan. Het is een werk in drie bedrijven op een tekst van Jaroslav Iwaskiewicz (1894-1980) die tevens publiceerde onder het pseudoniem Eleuter.
Szymanowski componeerde in een sterk gevoelsmatig georiënteerde stijl, die wordt gekenmerkt door fijnzinnige elementen. Laat-romantische invloeden van voorgangers uit een generatie vóór de zijne in de muziekcentra die toen van doorslaggevende betekenis waren — zoals die Richard Strauss (1864-1949), Claude Debussy (1862-1918) en Aleksandr Skrjabin (1872-1915) —, hebben Szymanowksi’s compositiestijl aanvankelijk in sterke mate beïnvloed, doch Arnold Schönberg (1874-1951) en Igor Stravinski zouden in dat kader al snel terrein winnen binnen het oeuvre van Karol Szymanowski, die op 29 maart 1937 in Lausanne is overleden.
De handeling
In de twaalfde eeuw, tijdens de heerschappij van Koning Roger op Sicilië, botsen de twee aldaar heersende godsdiensten — de christelijke en de byzantijnse — op elkaar. Edrisi is een Arabische geleerde — in de opera vertolkt door een tenor — die de koning informeert over een jonge herder — eveneens een partij voor tenorstem — die de massa’s achter zich krijgt. Roxana, de echtgenote van koning Roger — een rol die is weggelegd voor een sopraan —, wil wel eens horen wat die herder zoal te melden heeft.
Gedurende diens lofzang op de natuur en de liefde raakt Roxana steeds meer in de ban van de vreemdeling, en neemt ze het besluit, deze herder — die zomaar in de god Dionysos metamorfoseert — als Bachhante te volgen.
Parafernalia
Twee jaar na de première van Król Roger werd een Duitse versie te Duisburg opgevoerd. pas ruim zes decennia later, in 1988, werd deze opera in Bremen weer in het repertoire opgenomen.
De versie die via de NPS op Radio 4 wordt gepresenteerd, betreft een rechtstreekse uitzending vanuit het Teatro Liceu in Barcelona. Koor en orkest van die instelling worden geleid door Josep Pons. Als solisten treden op Anne Schwanenwilms en Scott Hendicks.