Dinsdag 20 augustus jongstleden overleed de, zeker in Mokum, beroemde antiquaar Louis Putman. Hier, hier en daar werd uiteraard uitvoerig stilgestaan bij het overlijden van deze markante en unieke figuur. Putman was het bekendst om zijn scherpe oog voor vergeten zaken, malle pamfletten, oude prentbriefkaarten, enzovoort. Minder bekend misschien, en dat is de reden dat wij hem ook op rond1900.nl willen gedenken, is zijn interesse in en kennis van het fin de siècle.
Ik persoonlijk heb enorm veel te danken aan Putman. Altijd wist hij wel interessant materiaal aan te dragen voor mijn naspeuringen naar bijvoorbeeld J.L. Gregory, Edith Werkendam, Henri van Booven, Carel de Nerée en Aubrey Beardsley. Bij een welbekend antiquariaat aan de Gelderse Kade, waar ik geruime tijd werkzaam ben geweest, kwam ‘Put’ elke ochtend de krant lezen en koffiedrinken.Van zijn vermeende norsheid heb ik overigens nooit iets gemerkt, hoewel ik denk ik wel weet wat men daarmee bedoelt, kan me iets bij voorstellen. Ik in ieder geval vond hem een goede, vriendelijke, behulpzame en bescheiden man. Goed katholiek, feminist en ook nog eens socialist. Wij, gewaardeerde collega’s bij het antiquariaat, moesten vaak ook veel en hard met en om hem lachen. Hij had veel humor. Wij spraken bij die koffie, en daarbuiten trouwens eigenlijk ook, dan doorgaans niet over prentbriefkaarten, maar over Meindert Boogaerdt, Aletrino, Aubrey Beardsley, Gerard van Hulzen, Oscar Wilde, Remy de Gourmont, Georges Eekhoud, Jacob Israël de Haan, Cornelie Noordwal en noem maar op. Putman wist altijd allerlei reuze leuke vernoemingen van deze fin de siècle-iconen voor me op te duiken, die hij decennialang verzameld. Voor mij was Putman eigenlijk altijd een beetje de Mario Praz van de Nederlandse letteren.
De reden voor dit verzamelen? Pathologieën natuurlijk! Ik heb dat altijd iets zeer wonderlijks gevonden, Putmans obsessie met De Haan en zijn roman Pathologieën in het bijzonder. (Mijn eerste druk ervan kocht ik uiteraard bij Putman.) De Haans boek is zoals u weet de meest decadente, oververfijnde en beste Nederlandse roman ooit, maar wat moet een heer (want dat was hij) als Putman met zo’n schokkend boek? Het antwoord heb ik eigenlijk al gegeven en is ook elders gememoreerd: namelijk de vanzelfsprekende grondigheid waarmee zaken nu eenmaal uitgezocht moeten worden. Dus ook waar het De Haan betreft. Details bestaan niet, alles is belangrijk — wetenschap op de vierkante millimeter.
Wij van rond1900.nl hebben aan deze manier van wetenschap bedrijven, zo noem ik het maar gewoon, buitengewoon veel te danken. Zijn grondigheid blijkt het best uit de ongelofelijke documentatie over Jacob Israël De Haan, die nu veilig in de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek berust. Wordt er in Pathologieën door middel van gas verlicht, dan voegde Putman er een pamflet over dat onderwerp bij. Schreef iemand rond 1915 over Russische gevangenissen? Documenteren! Heijermans ook een Joods auteur? Erin! Je kunt dat waanzin vinden, ik vind dat geweldig. Zijn ‘woning’ in de Helmerstraat was een grote Kaartenbak der Nederlandse Letteren!
Louis, namens ondergetekende, rond1900.nl en de, vooruit, hele Nederlandse cultuur en literatuur: dank voor je urenlange, uitvoerige en belangeloze naspeuringen in Uitgelezen Boeken. Rust in vrede.
______________
Afbeelding: Louis Putman op zijn fietsie, zoals olijk afgebeeld bij een artikel over striptekenen in de Metro van een jaar of vijf geleden.
hear hear – goed gezegd.
Als Knuvelderbiograaf gaf Putman mij weleens interessante stukken over en van de gebroeders Knuvelder. Putman had een bijnaam. Hij werd De Rat van het Waterlooplein genoemd, omdat hij altijd zo voorover gebogen liep. Mooi in memoriam.
Putman is dood, leven het ‘putmannen’ (http://perkamentus.blogspot.nl/2013/09/putmannen.html)