Vrije seksualiteit
Ken Russels rolprent The Rainbow is een omzetting in beelden op basis van de gelijknamige roman uit 1915 van de wereldvermaarde auteur David Herbert Lawrence (1885-1930), die de bijnaam The Priest of Love [1] kreeg. Dergelijke benamingen gaan niet zelden een eigen leven leiden en hebben op termijn weinig, en soms zelfs geheel geen, betrekking meer op het geheel van de persoonlijkheid en/of het oeuvre van de kunstenaar in kwestie. Lawrence propageerde, in woord en geschrift, al jong een vrije seksuele moraal, die hij eveneens openlijk uitleefde. Dat kwam hem, inmiddels alweer zo’n eeuw geleden, vanzelfsprekend, op veel afwijzende kritiek te staan. Dat zorgde tevens regelmatig voor veel publiciteit. In het geval van zijn roman Lady Chatterley’s Lover (1928) [2] haalde Lawrence zelfs de voorpagina’s van de grote kranten overal ter wereld.
Aangezien die bijnaam naar de liefde verwijst en niet naar erotiek of seksualiteit — begrippen die men nimmer zou moeten verwarren, ook al bestaan er, zelfs in ons zwaar overspannen tijdsgewricht, nog altijd combinaties van die elementen —, is deze terecht enigszins omstreden. Bovendien leidt zo’n etiket af van de — eventueel heel wat interessantere — aspecten van de persoon en zijn scheppingen.
The Rainbow
De roman The Rainbow doet, onder meer, verslag van D.H. Lawrence’s relatie met de zes jaar oudere Duitse Frieda von Richthofen (1879-1956), die in de verte verwant was aan de wereldberoemde oorlogsvlieger Manfred von Richthofen. Hij leerde haar kennen in 1912 tijdens zijn studie aan het Nottingham University College, waar zij als echtgenote van een hoogleraar van Lawrence, de filoloog Ernest Weekley (1865-1954) vertoefde. Frieda verliet haar man en de beide kinderen voor de aantrekkelijke vrije geest die 
Lawrence was, en vertrok met hem naar Duitsland. Pas in 1914 werd haar huwelijk officieel ontbonden, en kon Frieda von Richthofen met David Herbert trouwen.
Ken Russell
Net als D.H. Lawrence kreeg regisseur Ken Russel het etiket van seks-bezeten opgeplakt, omdat hij al te openlijk dat element van het menselijk bestaan in zijn films voor het voetlicht zou brengen. Hij was eveneens een controversiële figuur binnen de filmwereld vanwege de wijze waarop hij zijn kritische houding jegens de kerk manifesteerde en vanwege zijn geheel andere aanpak van de in beelden om te zetten literaire stof.
Twintig jaar voor de verfilming van The Rainbow had Russell het boek Women in Love, eveneens een roman (uit 1920) van Lawrence, uitgebracht. In 1993 realiseerde Ken Russell een televisiebewerking van diens roman Lady Chatterley’s Lover.
Het gedicht The Rainbow
David Herbert Lawrence schreef relatief kort voor zijn overlijden, tevens een gedicht met de zelfde titel:
EVEN the rainbow has a body
made of the drizzling rain
and is an architecture of glistening atoms
built up, built up,
yet you can’t lay your hand on it,
nay, not even your mind.
Uit: Last Poems (1929).
____________
[1] The Priest of Love — A Life of D.H. Lawrence is een biografie over D.H. Lawrence, uit 1974 geschreven door Harry T. Moore. Het betreft een nieuwe, gereviseerde editie van het twintig jaar eerder als The Intelligent Heart verschenen boek.
[2] Dat boek — integraal verschenen te Florence — kwam hem, in Engeland en vervolgens elders, op een verbod tot publicatie te staan, hetgeen tot veel en langdurige processen heeft geleid. Pas in 1960 besloot een jury tijdens een geruchtmakend proces in de Londense Old Bailey dat de roman in zijn geheel mocht worden gepubliceerd. Van dit boek bestaan drie verschillende versies: The First Lady Chatterley; John Thomas and Lady Jane; Lady Chatterley’s Lover.
Tal van literatuurwetenschappers waren, evenals Frieda Lawrence, van 
mening dat de eerste versie van het decennialang internationaal omstreden boek, verreweg de beste is.
____________
Afbeeldingen
1. De Engelse romancier, essayist, schrijver van reisverslagen, dichter en leraar David Herbert Lawrence in 1906.
2. Lawrence’s geliefde (1912) en latere echtgenote (1914) Frieda Weekley-von Richthofen met haar eerste kind, circa 1901.
3. De controversiële Engelse filmregisseur Ken Russell, hier in 2008.
NB — Eén van D.H. Lawrence’s gedichten, PIANO, is vanaf heden te vinden op de website van het Nederlandse muziektijdschrift Mens en melodie.