In de uitvoerige zoektocht van de laatste jaren naar echo’s van Aubrey Beardsley in Nederlandse kunst, waarvan hierin het resultaat te lezen is, kwamen uiteraard ook twijfelgevallen voorbij: is in dit werk, bij deze kunstenaar, wel of geen stijlelementen van Beardsley aan te wijzen? Een van die figuren is Bernard Reith (1894-1974), wiens tekeningen voor een uitgave van Psyche bij bibliofiele Couperianen welbekend zijn. In de verantwoording van de uitgave in de Volledige Werken Louis Couperus staat:
Op 25 december 1917 schreef Couperus aan Veen dat Bernard Reith, tekenleraar aan de H.B.S. te Winterswijk, een serie tekeningen voor Psyche had gemaakt. Couperus vond ze ‘bizonder mooi’ en drong erop aan ze te gebruiken voor ‘een prachtuitgave in Engelschen stijl’. Veen ontving de tekeningen begin 1918. Hij vond ze erg goed, maar de tijden waren niet gunstig voor een geïllustreerde uitgave. De prijzen van papier en van clichés waren door de oorlogssituatie enorm gestegen. Hij stelde aan Reith voor de tekeningen te verkopen en het verder aan hem over te laten wanneer hij ze zou gebruiken. Reith vroeg voor de tekeningen ƒ500,-, maar ging uiteindelijk akkoord met ƒ275,- direct en nog eens ƒ125,- als de toekomstige uitgave een succes zou zijn. Veen heeft deze uitgave niet meer gemaakt: hij overleed op 20 september 1919. Een geïllustreerde uitgave van Psyche met tekeningen van Reith verscheen pas in 1927.
De tekeningen zouden door die van Beardsley beinvloed kunnen zijn, maar ik twijfel, op basis van wat ik van hem gezien heb althans, nog steeds: Beardsley-esque of niet Beardsley-esque? De lijnvoering lijkt net niet verfijnd genoeg en mist een zekere scherpte; het misschien iets te zoet. Ze gaan misschien wel wat de kant op van de Couperusillustraties van Otto Verhagen, maar de lijnvoering van laatstgenoemde is meer à la Beardsley. En daarnaast, wie was die Bernard Reith? Ik kan niet veel over hem vinden. Hij had persoonlijk contact met Couperus en leefde nog tot 1974. Welke lezer heeft hem mogelijk nog gekend? En wie heeft een overzicht van zijn leven en werk?
Inderdaad, ik kan er de vinger niet precies op leggen, maar met name die laatste afbeelding met de zeemonsters lijkt sterk beïnvloed door Engelse sprookjes-illustrators uit die tijd. Op hun namen kan ik natuurlijk even niet komen(the mind goes, vrees ik) maar die zijn makkelijk te vinden. Arthur Rackham, dat soort… En dan eindig je (en dit is niet denigrerend bedoeld, want met name in zijn beginfase was ie een fatsoenlijk illustrator) bij Anton Pieck. Dus voor wat het Beardsleyesque betreft bevinden we ons in een schemergebied. Hoog tijd ander werk van Reith te zien.
leve de rkd database. we hebben het hier over Beb Reith, zoals hij beter bekend lijkt. Mal dat ie in de Couperusforschung niet zo heet
http://nl.wikipedia.org/wiki/Beb_Reith
Beste Sander,
In de Utrechtse Engelenzang ken ik een nicht of achternicht van Reith.
Al enkele jaren heb ik haar een uitgave van Psyche beloofd, het boek ligt nog steeds bij me thuis.
Reith maakte er mooi werk van.
Je vergelijking met Beardsley vind ik prima, mits je de invloed van eerst genoemde niet al teveel meerekent. Maar ja, daar ben jij nou eenmaal naar op zoek.
Het zou wel erg goed zijn om de bijdragen van Reith aan Psyche op het net te zetten. Het is waard om gezien te worden.
De bedoelde uitgave van Psyche is inderdaad van 1927. Er zijn edities in het zwart, heel linnen en half. En in het bruin. Ik denk ook in heel en half linnen. Van de zwarte uitvoering (half linnen) heb ik een exemplaar met stofomslag.
Ook zijn er gebrocheerde exemplaren met uiterlijk van dat omslag.
Soms, mijn waarde Sander, is het om gek van te worden. Al die varianten.
Dank voor je Prachtartikel.
Waarde Nico,
Dank voor je informerende en waarderende woorden!
We horen en lezen het uiteraard als de achternicht een grote collectie documentatie betreffende Couperus, Reith, en Beardsley heeft.
Hoogachtend,
S.
hallo, ik lees net dit bericht, toevallig. Kunt u hierop reageren? Bep Reith is mijn oudoom en ik ben ook geintereseerd in zijn tekeningen. Mijn vader heeft ook origineel werk van zijn oom Bep in zijn bezit.
Annet Brouwer-Reith