Categorie: Maatschappij & wetenschap

Theodor Herzl overleed op deze dag in 1904

De journalist en auteur van Der Judenstaat, Theodor Herzl (geboren in 1860) overleed op deze dag in 1904. Hij was de stichter van de Internationale zionistische beweging, dat over een eigen orgaan beschikte, dat eveneens door Herzl in het leven was geroepen: Die Welt. Op 24 mei 2010 is op deze site een artikel over dat standaardwerk en diens auteur Herzl opgenomen.

De journalist en auteur van Der Judenstaat, Theodor Herzl (geboren in 1860) overleed op deze dag in 1904. Hij was de stichter van de Internationale zionistische beweging, dat over een eigen orgaan beschikte, dat eveneens door Herzl in het leven was geroepen: Die Welt. Op 24 mei 2010 is op deze site een artikel over dat standaardwerk en diens auteur Herzl opgenomen.

KNAC op 3 juli 1898 in Den Haag opgericht

Zonder eerst eens diep over de materie na te denken, zou je niet hebben verwacht dat op deze dag in het jaar 1898 in Den Haag de Koninklijke Nederlandse Automobiel Club (KNAC) werd opgericht.

Zonder eerst eens diep over de materie na te denken, zou je niet hebben verwacht dat op deze dag in het jaar 1898 in Den Haag de Koninklijke Nederlandse Automobiel Club (KNAC) werd opgericht.

Weest allen oecumenisch, vooral in het gebruik van zuivere zeep

Steeds opnieuw blijkt Het Leven ons allen op enigerlei wijze in de greep te houden, en wel zodanig dat wij dit soms vakbekwaam van ons zouden willen afspoelen. In mijn jeugd hadden wij daarvoor een soort panacee: zeep in blokvorm met een daarin aangebracht logo, waarover in 1899 een omvangrijke brochure is uitgekomen. Ter grotere glorie van het product. […]

Steeds opnieuw blijkt Het Leven ons allen op enigerlei wijze in de greep te houden, en wel zodanig dat wij dit soms vakbekwaam van ons zouden willen afspoelen. In mijn jeugd hadden wij daarvoor een soort panacee: zeep in blokvorm met een daarin aangebracht logo, waarover in 1899 een omvangrijke brochure is uitgekomen. Ter grotere glorie van het product. […]

Een vormloze zee van modder en tijd. Over Godenslaap van Erwin Mortier

Tegenwoordig herinneren wij ons de Eerste Wereldoorlog vooral als een zinloze slachtpartij, een collectieve ultranationalistische zinsbegoocheling. Destijds dacht men er heel anders over; het werd door velen gezien als een pijnlijk maar noodzakelijk offer op weg naar een betere, vreedzamere wereld. Het is de grote verdienste van Erwin Mortier dat hij in zijn roman Godenslaap (2008) recht doet aan de historische ambivalentie; naast de gruwel, de verschrikkingen en mensonterende toestanden is er in de roman evenveel plaats voor de hoop, de idealen en de vanzelfsprekendheid waarmee de jonge mannen van toen stonden te trappelen om zich in het avontuur te storten. […]

Tegenwoordig herinneren wij ons de Eerste Wereldoorlog vooral als een zinloze slachtpartij, een collectieve ultranationalistische zinsbegoocheling. Destijds dacht men er heel anders over; het werd door velen gezien als een pijnlijk maar noodzakelijk offer op weg naar een betere, vreedzamere wereld. Het is de grote verdienste van Erwin Mortier dat hij in zijn roman Godenslaap (2008) recht doet aan de historische ambivalentie; naast de gruwel, de verschrikkingen en mensonterende toestanden is er in de roman evenveel plaats voor de hoop, de idealen en de vanzelfsprekendheid waarmee de jonge mannen van toen stonden te trappelen om zich in het avontuur te storten. […]

Het koffiehuis in Boedapest: kathedralen van de literatuur

Rond 1900 beleefde het verschijnsel van het mondaine koffiehuis of ‘Grand café’ in Boedapest zijn hoogtepunt. Deze uitspanningen, die 24 uur per dag geopend waren, vormden het spirituele centrum van de dubbelmonarchie, en fungeerden als de natuurlijke habitat van de beste Hongaarse schrijvers van dat moment. Jaap Scholten op nrc.nl: ‘(…) er lagen honderden binnenlandse en buitenlandse kranten en tijdschriften (café New York adverteerde er in 1901 mee dat zij een bibliotheek had, eersteklasventilatie en meer dan 400 bladen uit de hele wereld). Obers serveerden papier en inkt en hoofdkelners bepaalden welke schrijvers de statuur hadden vrijgehouden te worden. Loopjongens brachten brieven naar echtgenotes om hen te laten weten dat er niet thuis overnacht werd, dezelfde jongens gingen in looppas met de kopij van artikelen en columns naar krantenredacties en keerden terug met het honorarium in de hand.’

Rond 1900 beleefde het verschijnsel van het mondaine koffiehuis of ‘Grand café’ in Boedapest zijn hoogtepunt. Deze uitspanningen, die 24 uur per dag geopend waren, vormden het spirituele centrum van de dubbelmonarchie, en fungeerden als de natuurlijke habitat van de beste Hongaarse schrijvers van dat moment. Jaap Scholten op nrc.nl: ‘(…) er lagen honderden binnenlandse en buitenlandse kranten en tijdschriften (café New York adverteerde er in 1901 mee dat zij een bibliotheek had, eersteklasventilatie en meer dan 400 bladen uit de hele wereld). Obers serveerden papier en inkt en hoofdkelners bepaalden welke schrijvers de statuur hadden vrijgehouden te worden. Loopjongens brachten brieven naar echtgenotes om hen te laten weten dat er niet thuis overnacht werd, dezelfde jongens gingen in looppas met de kopij van artikelen en columns naar krantenredacties en keerden terug met het honorarium in de hand.’

Alom ethergolven vol met muziek ter herdenking van Gustav Mahler (3)

Driemaal televisie, viermaal radio In deze derde, en laatste, aflevering van onze korte, maar hopelijk krachtige reeks – waarin we werken uit het oeuvre van, en programma’s over, de allergrootste muziekmeester die heeft geleefd op het breukvlak van twee eeuwen, en die zijn meest indringende muziek in die periode heeft gecomponeerd – is onze focus … Lees verder “Alom ethergolven vol met muziek ter herdenking van Gustav Mahler (3)”

Geheim Den Haag: Vrijmetselaarstempels en andere esoterische gebouwen in de Hofstad

Den Haag was rond 1900 het Nederlandse centrum voor vrijmetselarij, spiritualisme, theosofie, antroposofie en andere esoterische stromingen. Twee kunsthistorici hebben tientallen ‘geheime’ locaties uit die periode opgespoord en beschreven. Hun architectuurgids, het tweede deel in de serie ‘Den Haag rond 1900’, is het eerste overzicht van esoterische locaties in de stad, van tempels tot gewone woonhuizen. Sommige zijn gesloopt en vergeten, andere nog altijd in gebruik. […]

Den Haag was rond 1900 het Nederlandse centrum voor vrijmetselarij, spiritualisme, theosofie, antroposofie en andere esoterische stromingen. Twee kunsthistorici hebben tientallen ‘geheime’ locaties uit die periode opgespoord en beschreven. Hun architectuurgids, het tweede deel in de serie ‘Den Haag rond 1900’, is het eerste overzicht van esoterische locaties in de stad, van tempels tot gewone woonhuizen. Sommige zijn gesloopt en vergeten, andere nog altijd in gebruik. […]

Alom ethergolven vol met muziek ter herdenking van Gustav Mahler (2)

Vanaf 18 mei, als het exact honderd jaar geleden is dat Gustav Mahler is gestorven, komen we, bij drie verschillende ethermedia, alleen nog televisiebijdragen tegen die betrekking hebben op deze ‘jubilaris’, maar wel van een zodanige kwaliteit dat deze het alle verdienen om even in uw aandacht te worden aanbevolen. […]

Vanaf 18 mei, als het exact honderd jaar geleden is dat Gustav Mahler is gestorven, komen we, bij drie verschillende ethermedia, alleen nog televisiebijdragen tegen die betrekking hebben op deze ‘jubilaris’, maar wel van een zodanige kwaliteit dat deze het alle verdienen om even in uw aandacht te worden aanbevolen. […]

Stemmen van over het graf

Toen negentiende-eeuwse fysiologen ontdekten dat geluid in feite uit trillingen bestond, leidde dit niet enkel tot de uitvinding van Edisons fonograaf (de voorloper van Berliners grammofoon) en Bells telefoon. Ook de verbeelding werd er danig door geprikkeld. Opeens scheen het immers mogelijk de vibraties van stemmen uit het verleden te recupereren die, zo werd beweerd, nooit volledig weggeëbd konden zijn. […]

Toen negentiende-eeuwse fysiologen ontdekten dat geluid in feite uit trillingen bestond, leidde dit niet enkel tot de uitvinding van Edisons fonograaf (de voorloper van Berliners grammofoon) en Bells telefoon. Ook de verbeelding werd er danig door geprikkeld. Opeens scheen het immers mogelijk de vibraties van stemmen uit het verleden te recupereren die, zo werd beweerd, nooit volledig weggeëbd konden zijn. […]

Smaak, Stand en Pudeur

Wist u dat volgens een Oudhollands ritueel de vrouw des huizes na de maaltijd aan tafel in een teiltje met sop (dat een dienstbode haar bracht) het zilver en kristal afwaste? Dat de meest chique mensen de gewoonte hadden om expres plat te praten en dat ’t zelfs een beetje zo hoorde in bepaalde periodes? Of dat het niet gek gevonden werd dat het dienstmeisje de onderbroek van de vrouw des huizes die zij ‘slechts’ drie dagen aan had gehad, vervolgens nog enkele dagen mocht ‘afdragen’? En dat een beetje middagmaal vaak uit een gang of tien bestond? […]

Wist u dat volgens een Oudhollands ritueel de vrouw des huizes na de maaltijd aan tafel in een teiltje met sop (dat een dienstbode haar bracht) het zilver en kristal afwaste? Dat de meest chique mensen de gewoonte hadden om expres plat te praten en dat ’t zelfs een beetje zo hoorde in bepaalde periodes? Of dat het niet gek gevonden werd dat het dienstmeisje de onderbroek van de vrouw des huizes die zij ‘slechts’ drie dagen aan had gehad, vervolgens nog enkele dagen mocht ‘afdragen’? En dat een beetje middagmaal vaak uit een gang of tien bestond? […]