‘Het is een kloek boek geworden.’ Een groter compliment kreeg premier Balkenende niet over zijn lippen. Dat het Reformatorisch Dagblad not amused is dat juist een van zijn geloof gevallen Rooms-katholiek de zo lang gewenste biografie van Abraham Kuyper (1837-1920) mocht schrijven, is niet zo vreemd. Opvallender is de nogal zuinige reactie van Balkenende, die het eerste exemplaar mocht overhandigen aan de auteur, de Utrechtse historicus Jeroen Koch. De korte speech die hij bij deze gelegenheid afstak, was bepaald geen feestrede; onze eerste minister veroorloofde zich zelfs een kritische noot:
‘Kuyper was geen makkelijke man. Zonder dat ik hieraan voorbij ga, wil ik toch kwijt dat hier naar mijn smaak in deze biografie soms net iets te veel de nadruk op wordt gelegd. Expliciet, of tussen de regels door. Zonder zijn discipline en inborst had hij niet tot stand gebracht wat hij tot stand heeft gebracht. Dat staat voor mij vast.’
De theoloog, predikant, politicus, historicus, journalist en wetenschapper Kuyper, ‘de Geweldige’, zoals zijn bijnaam luidt, is niets minder dan een held voor de gereformeerde premier. Maar zijn enorme historische betekenis ten spijt – Kuyper was oprichter van de eerste politieke partij in Nederland, de ARP, stichtte de Vrije Universiteit, droeg bij aan de vorming van de Gereformeerde Kerken in Nederland en was van 1901 tot 1905 minister-president – Koch schreef geen hagiografie. Integendeel: ‘er treedt ook een dwangneurotisch, mythomaan en narcistisch baasje naar voren dat zich uitermate snel op zijn tenen getrapt voelt. Een manisch-depressieve tobber en een hypochonder, die bij elke tegenslag geestelijk en lichamelijk instort, en levenslang laboreert aan de meest uiteenlopende kwalen en pijntjes,’ aldus Gert J. Peelen in de Volkskrant.
Abraham Kuyper. Een biografie van Jeroen Koch is een uitgave van Boom en kost € 39,50.