Het lijkt er waarschijnlijk wel op dat uw rond1900.nl-redacteuren enkel obscure boekjes uit de één-euro-bakken plukken en nooit eens een normaal, echt beroemd boek weten te ‘scoren’. Maar juist dat ‘obscure-boekjes-uit-de-één-euro-bakken-plukken’ is nu bijzonder leuk, want voor een ieder met een flink budget (dat ik dus niet heb) is het dankzij het internet geen kunst meer aan om de mooiste eerste drukken aan te schaffen (zoals deze, deze of deze). In het wild kom je nu eenmaal weinig meer tegen.
Toch is er nog hoop, want de ‘Aanwinst van het Jaar’ vonden we onlangs gewoon in de kast frans bij een zeker hoofdstedelijke antiquariaat. Het betreft een eerste uitgave van niemand minder dan Gustave Flaubert en wel van diens La tentation de Saint Antoine, verschenen in april 1874 bij Charpentier. Ik ben hiermee nogal in mijn nopjes uiteraard! Het is weliswaar bepaald geen fraai exemplaar maar toch! Een eerste druk van één van de allergrootste, negentiende-eeuwse, schrijvers! Er is zoveel over Flaubert geschreven dat ik daar op het moment verder niets aan toe te voegen heb. Enkel vraag ik mij af of er een goede studie of degelijk artikel bestaat over de receptie van Flaubert in Nederland. Hoe werd hij in fin-de-siecle literair Nederland gerecipieerd? Ik ken alleen een oud artikeltje van Jaap Harskamp daarover (‘Observatie en evocatie: Couperus en Flaubert als geestverwanten’. In: Bzzlletin 17 (1987), nr.151).
Mijn overige aanwinsten zijn aardig, maar verbleken hier uiteraard enigszins bij:
– H.P. Lovecraft, Griezelverhalen (met een inleiding van W.F. Hermans). Nederlandse vertalingen van verhalen van Lovecraft, die volgens de flap werd beïnvloed door Poe, Bierce en Huysmans. Ik kende Lovecraft uiteraard als verschijning (talloze malen verfilmd), maar ik had nooit iets van hem gelezen. Helaas moet ik zeggen dat deze verhalen (of ligt het aan de vertalingen?) mij niet konden overtuigen. Het is me niet subtiel genoeg, maar misschien lees ik nog verder en valt het nog mee.
– George Courteline, Boubouroche. Een uitgave (1893) in de bekende serie ‘Nouvelle Collection Illustrée’. Ziet er leuk uit, maar is dat het ook? Niet zo’n spannende schrijver geloof ik, in ieder geval niet obscuur en decadent, maar anders was het bij het oud papier terechtgekomen.
– Jean Lorrain, La Maison Philibert. Een pocketuitgave van Lorrains bordeelroman om in de trein te lezen, oorspronkelijk verschenen in 1904. Die uitgave, een eerste dus, hadden we al staan. Ik heb het sterke vermoeden dat Bordewijk zich door deze roman heeft laten inspireren voor zijn Rood Paleis en wil dat altijd nog eens nader uitzoeken. Als een onzer trouwe lezers dit nu gaat doen, en mijn door mij vrijgegeven inzicht gapt, dan graag een bronvermelding. Dank u.
-Barbey d’Aurevilly, The Diaboliques. Een Engelse vertaling uit 1925 (New York, Knopf) van Les Diaboliques (1874): de Raw Power van de decadentie, als je het mij vraagt. Fenomenaal boek, geweldige schrijver. Ik kocht dit ter voorbereiding van een groot d’Aurevilly-stuk.
-W. van den Berg en P. Couttenier, Alles is taal geworden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur, 1800-1900. Een boekuitgave ter bespreking alhier meende de uitgever niet te kunnen missen, maar als ik door de in plaats daarvan mij toegezonden drukproeven (een grote stapel losse a4’tjes) heenkom, zal ik er nader op ingaan.
Couperus zelve heeft nog een vertaling van de Tentation afgeleverd. Mijn exemplaar daarvan is in een bibliotheekband gehesen waar de stoffigheid niet van af is te blazen, met opgeplakte nummertjes. Paar gulden ooit voor betaald.
Dan staat er ergens in huis nog een Là-bas van een laag millésime uit het jaar van eerste boekuitgave (1891) met een rood-kartonnen kaft zonder enig opschrift – veel heeft het niet gekost, stond gewoon tussen het Frans bij De Slegte. Het papier is schrootpulp, naar een autograaf is het lang speuren.
Bijkomend probleem met dat slag papier is dat het zo riekt, het nekt het hele plezier van een vroege.
Moderne boeken, die stinken pas! Moet je indenken dat je de hele dag in Scheltema of een andere ‘Selexyz’ zou moeten werken: bah!