Op zaterdag 2 juni, ’s avonds vanaf 19:30 uur kunt u, op BBC Radio 3, twee programma’s achtereen beluisteren in het kader van de grote Herdenking in verband met Edward Elgar. In het programma Performance on 3 zal een uitvoering worden gegeven van het oratorium The dream of Gerontius, dat Elgar vroeg in 1900 was begonnen, en in hetzelfde jaar had voltooid. In aansluiting op dit twee uur durende grote werk wordt om 21:30 uur het programma Composers at home uitgezonden, en de aflevering van die reeks is eveneens gewijd aan Edward Elgar, die tijdens zijn verblijf in de cottage Brinkwells in Sussex heel nadrukkelijk werd geïnspireerd.
Gerontius
In 1892 had Elgar in Bayreuth tweemaal Wagners opera Parsifal gehoord en gezien, en daaruit heeft hij veel impulsen bewaard voor zijn zeven jaar later begonnen, grote werk The dream of Gerontius. Het werk wordt tegenwoordig gezien als één van de drie of vier beste composities van Elgar. Hij heeft hier de thematiek aangegrepen van een heel persoonlijk
gegeven dat echter universele geldigheid heeft: een gewone man die de dood, met daaraan gekoppeld het Laatste Oordeel, tegemoet gaat: een volstrekt onontkoombaar, en een even dramatisch als geheimzinnig gegeven. Edward Elgars private speurtocht naar het eigen ware wezen en het verlangen naar een geloof als steun en toeverlaat spelen hier een niet te onderschatten rol, mede gezien het temperament dat de componist tot dan toe aan de dag had gelegd en zijn reacties op de ‘wereld om hem heen’, waar het materieel erg goed leek te gaan.
Succes als inspiratie
Nadat zijn Enigma Variations in 1899 zo’n succes waren geworden en de toen zeer befaamde zangeres Clara Butt (1872-1936) in datzelfde jaar ook zijn reeks orkestliederen Sea Pictures [1] op een festival in Norwich had voorgesteld, beried Edward Elgar zich op een werkopdracht voor een omvangrijke koorcompositie voor de Birmingham Triennale van 1900. Om ook iets van zijn eigen gevoel van geïsoleerd zijn een rol te laten meespelen, heeft de componist gekozen voor een van de toen meest populaire katholieke gedichten van John Henry Newman [2] :The Dream of Gerontius uit 1866.
De uitvoering die op BBC Radio 3 zal klinken, is ook nu een Birmingham-gebeuren. Het City of Birmingham Symphony Chorus, het BBC National Chrous of Wales en het City of Birmingham Symphony Orchestra staan onder leiding van Sakari Oramo. De vocale solisten zijn Louise Winters, mezzosopraan, als Angel; de tenor Peter Wedd als Gerontius; en Clive Bayley, bas, zingt de rol van Priest.
Landschap en stilte
Presentator Loyd Grossman en de pianist David Owen Norris bezoeken, in aansluiting aan het directe muzikale gebeuren, in het radioprogramma Composers at home — dat tussen 22:00 uur en 22:30 uur zal worden uitgezonden — samen Brinkwells in Sussex, de cottage, waar Elgar niet alleen veel van zijn zo bijzondere kamermuziek heeft gecomponeerd, maar waar eveneens zijn meesterlijke en over de gehele wereld geliefde celloconcert is ontstaan.
__________
[1] De teksten voor de vijf liederen in de Sea Pictures zijn afkomstig uit het werk van de dichteres Elizabeth Barrett Browning (1806-1861).
[2] John Henry, Cardinal Newman (1801-1890) is internationaal het meest bekend geworden door zijn Apologia pro vita sua (1866), in het Nederlands zo’n halve eeuw geleden verschenen in twee Prisma-pockets.
__________
Afbeeldingen
1. Brinkwells, Elgars cottage in Sussex, waar enkele van zijn fraaiste composities zijn ontstaan.
2. John Henry, Kardinaal Newman, schrijver van het gedicht The dream of Gerontius.