Op dinsdag 5 juni, ’s avonds tussen 23:00 uur en 23:45 uur zendt het televisiestation NDR III het eerste deel uit van een tweedelige semi-documentaire, getiteld Bismarck — Kanzler und Dämon, over het leven van Otto von Bismarck, die, toen hij in het Duitsland van zo’n anderhalve eeuw geleden eenmaal met aardig wat politieke macht was bekleed, werd voorzien van het epitheton ornans De IJzeren Kanselier.
Otto Eduard Leopold von Bismarck werd op 1 april 1815 geboren te Schönhausen (ten oosten van Stendal). De documentaire slaat echter de jeugdjaren van de landedelman over.
Het eerste deel behandelt de periode vanaf Bismarcks studietijd. Het tweede deel wordt op hetzelfde tijdstip op dezelfde dag van de volgende week, dinsdag 12 juni 2007, uitgezonden.
Ongedisciplineerd
In Göttingen gedraagt de jonge ambitieuze Otto von Bismarck, die daar vanaf 1832 rechten studeert, zich flink wat opvallender dan de overige bewoners van zo’n studentenstad als gebruikelijk ervaren. Hij leeft er op grote voet en gaat zich te buiten aan overmatig drankgebruik. Alleen in een paar, als zinloos voor de verdere ontwikkeling van kennis en wetenschap geledende, studentikoze gebruiken, munt hij uit.
Na zijn examen in 1836 gaat hij eerst naar Aachen om daar drie jaar als referendaris te werken. Daar gedraagt hij zich echter nog steeds als een soort van ontspoorde student, die maar niet terug in het gareel wenst te keren. Hij komt regelmatig te laat op zijn werk en heeft torenhoge gokschulden, ontstaan als gevolg van zijn nog steeds onverbeterlijke,
ongedisciplineerde levenshouding. Daarom moet hij in 1839 naar het ouderlijk huis in Pommeren terugkeren, om aldaar het beheer van het familiebezit in eigen hand te nemen. Dat wordt aanvankelijk een saai leven voor hem.
Huwelijk en politiek
In 1847 is Otto von Bismarck in het huwelijk getreden met Johanna von Puttkammer (1834-1894), en door de uitstekende maatschappelijke en politieke contacten die zij heeft, slaagt Bismarck ernog in datzelfde jaar in afgevaardigde voor de Berliner Landtag te worden. Vier jaar later wordt hij Pruissisch Gezant bij de Deutsche Bund te Frankfurt. Wat daar echter aan tradities heerst met betrekking tot hiërarchie en gedragsregels laat de zeer ambitieuze diplomaat voor wat ze zijn.
Nieuwe benoemingen en dito uitdagingen
Vervolgens wordt hij gestationeerd in Sint Petersburg en daarna is Parijs aan de beurt. Maar Keizer Wilhelm I haalt hem uit de Franse hoofdstad vandaan en wil hem in Berlijn terug hebben. Daar houdt hij zijn befaamde — respectievelijk beruchte — toespraak, die als Eisen und Blut-Rede de geschiedenis in zal gaan.
“Nicht durch Reden und Majoritätsbeschlüsse werden die großen Fragen der Zeit entschieden, sondern durch Blut und 
Eisen.”
Daarna wordt hij benoemd tot minister-president van Pruissen en tevens minister van Buitenlandse Zaken. Hij geeft dan blijk van doorzettingsvermogen, ruggegraat en een onbuigzame wil.
In het conflict met Schleswig-Holstein slaagt Bismarck erin de hertogdommen onder de duim te krijgen, en weer een jaar later gaan de Pruisen aan de haal met de overwinning bij Königgratz in de strijd met het Oostenrijkse leger. Die gebeurtenis betekent een ommekeer in tal van opzichten. Bismarck, die bepaald niet polupair was bij het volk, is plotseling een nationale held.
Kohl avant la lettre
Bismarck laat zich voortstuwen door zijn wens naar een Verenigd Duitsland. [1] Dat op zich verdedigbare streven wil hij echter eventueel met alle denkbare middelen bereiken, ook als dat oorlog betekent! En een relatieve kleinigheid biedt hem de passende gelegenheid om tegen Frankrijk te velde te trekken. De Fransen worden verpletterd bij Sedan en op 2 september 1870 wordt Napoleon III aldaar gevangen genomen. De capitulatie van het land van Marianne is dan een feit.
Op 18 januari 1871 is het officieel: Bismarck heeft zijn zin gekregen. In de Spiegelzaal van Versailles wordt Wilhelm I tot Keizer van het Verenigde Duitsland geproclameerd. Nog weer twee maanden later is Otto von Bismarck de eerste Rijkskanselier van het nieuw gestichte Duitse Rijk.
(wordt vervolgd)
___________
[1] Min of meer zoals de veel latere (dan bonds-)kanselier (1982-1997) Helmut Kohl dat als enige oplossing zou zien om op een “voordelige manier” de beide verschillend gestructureerde Duitslanden in Oost en West te verenigen ten faveure van de status van eigen land binnen Europa en voor een solide grondslag voor een verdere Europese eenwording.
___________
Afbeeldingen
1. Jan Hasenfuß speelt in het eerste deel van de documentaire de jonge student Otto von Bismarck.
2. Otto von Bismarck in 1836 toen hij, na zijn studietijd, referendaris te Aken was.
3. Stefan Dankert is een wat latere Otto von Bismarck, nog in het eerste deel van de, deels gespeelde documentaire van de televisiezender NDR III.