Van naam en faam
Laten we het hier nog maar eens vooropstellen — mede in een poging om de vernederden en vertrapten, die menen dat zij zelf mede de grond in worden geboord met een negatieve beoordeling van een reeks werken van de populaire Russische componist Sergej Rachmaninov (1873-1943), en de scribenten in kwestie hen als kindertjes met het uitermate troebele badwater laten weglopen — dat deze muziekmeester een aantal goede composities heeft geschreven, waaronder zeer goede en zelfs enkele meesterwerken, waartussen opus 37, Vespers, gerealiseerd in 1915, de absolute kroon op zijn oeuvre vormt. Zijn etudes en preludes voor piano en tevens enkele liederen zijn eveneens van hoge kwaliteit.
Het is een fictie om te menen dat elke componist, die een reeks voortreffelijke stukken op zijn naam heeft staan, voor alles moet worden toegejuicht, want niets is minder juist, maar dat is mede het gevolg van het feit dat de journalistiek — helaas als maatschappelijk fenomeen in z’n geheel — in een kwade reuk staat en doordat de muziekkritiek onderdeel uitmaakt van de journalistiek, wordt de kongsi der critici vanzelfsprekend slechts gevormd door lieden die van toeten noch blazen weten. Doch die opvatting is al net zo onredelijk en ongewenst als de vermeende noodzaak om alles van muziekmeesters als de voornoemde zonder meer als zoete koek te slikken, ook als diens gewraakte composities een hoog Mantovani-gehalte vertonen naast een hoop nodeloos en nutteloos gedram.
Orkestwerken
Men kan het betreuren, maar in de categorie orkestwerken heeft Sergej Rachmaninov niets gecomponeerd dat de toets der kritiek kan doorstaan, al zijn er — en dat moet voor de volledigheid worden toegevoegd — ook recensenten die al bijna even enthousiast zijn als het publiek. Nadat hij zijn eerste symfonie (1897) had voorgesteld, bleef daar — via de oren, langs hart en 
nieren, in de ogen en daarmee uit de pen — bij de kritiek niet veel van over. Dat zorgde ervoor dat de componist in een depressie raakte. In deze context past het die gemoedstoestand te kwalificeren als in mineur. Aangezien hij daar niet overheen raakte, wendde de componist zich toen tot psychiater Nikolaj Dalj (1860-1939), die een hypnosebehandeling toepaste, hetgeen de musicus zeer goed deed. Daardoor heeft hij, relatief snel nadien, zich ertoe gezet om een tweede pianoconcert — in c mineur — te componeren dat in twee etappes aan het concertpubliek werd voorgesteld. Dat gehele opus 18 werd op 27 oktober 1901 uitgevoerd; bijna een jaar eerder — 2 december 1900, dus nog net in de negentiende eeuw — waren de delen 2 en 3 al publiekelijk gespeeld: de componist aan het klavier, met diens volle neef Aleksandr Ziloti (1863-1945) als dirigent. Rachmaninov heeft het opus opgedragen aan psychiater Dalj.
Het is beslist uiterst betreurenswaardig dat een dergelijk opus — en voor het tweede pianoconcert van deze componist geldt dat bij uitstek — bij het concertpubliek zo’n geweldige weerklank heeft gevonden. Het werk munt uit door banaliteit en een uiterste aan smakeloosheid: muzikale leegte ten top. En jammer genoeg geldt dat eveneens voor de drie andere concerten voor die bezetting en tevens voor de Paganini-variaties opus 43.
Toch zijn er voldoende (orkest)musici te vinden die het tegen heug en meug in verdedigen. Hoewel dat legitiem is, getuigt het niet bepaald van een erg ontwikkelde smaak binnen het gestelde kader.
Er bestaan echter eveneens internationaal vermaarde dirigenten die zichzelf — bij het starten van hun carrière — hebben beloofd nimmer zulke inferieure composities in hun programma op te nemen. Eén van hen, Francis Travis — geboren in 1921 en tot en met het seizoen 2009 over de gehele globe actief — besloot in 1972, tijdens één van zijn periodes als gastdirigent in Groningen, af te wijken van zijn standpunt omdat hij een soliste met het toenmalige Noordelijk Filharmonisch Orkest kon begeleiden, met wie hij graag eens wilde samenspelen. Dat was de Sloveense Dubravka Tomsic. Eveneens bij die gelegenheid was het publiek dolenthousiast, zoals altijd — zelfs toen de verantwoordelijken voor het reilen en zeilen 
van het orkest in Groningen het stuk enkele keren — zij het steeds met andere solist(e) en andere dirigent — in één seizoen op het programma plaatsten. “What a very nice audience”, vertrouwde de soliste mij in de pauze toe. Overigens vonden vrijwel alle internationaal in aanzien staande solisten dat, zolang zij op die manier werden gevierd.
NTR Podium
In het klassieke muziekprogramma NTR Podium dat op maandag 17 januari, net voor middernacht op de televisiezender Nederland 2 begint — om 23:55 uur is de bedoeling — en tot 00:40 uur in de nacht op dinsdag 18 januari duurt, zal een concertregistratie worden uitgezonden van de Zaterdag Matinee van 17 april 2010. Daarin presenteerde de pianist Denis Matsuev, begeleid door het Radio Filharmonisch Orkest onder Vasily Petrenko, een uitvoering van bovengemeld pianoconcert dat honderd en tien jaar geleden werd afgerond.
Later in de week, op donderdag 20 januari, tussen 23:00 uur en middernacht, wordt deze registratie nogmaals uitgezonden, maar dan in het programma Klassiek: NTR Podium, dat onderdeel van het uitzendschema vormt van de digitale televisiezender Cultura 24.
Voor eventuele herhalingen op laatstgenoemde zender, met name tijdens de nachtelijke uren en overdag, raadplege men de website van die instelling.
Lucas Jussen met Noord Nederlands Orkest
In februari zal het Noord Nederlands Orkest in zes steden, vijf in het eigen speelgebied en (één matinee) in Utrecht, een geheel Russisch programma uitvoeren. Chef-dirigent Michel 
Tabachnik — die het laaste seizoen met het NNO in die functie werkt, maar wel als gastdirigent aan het ensemble verbonden zal blijven — leidt zijn orkest in de Ouverture Prins Igor (1870) van Aleksandr Borodin (1833-1887), alsmede in de Vijfde Symfonie in e-kleine terts, opus 64 uit 1888, van Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893). Dat orkestwerk is eveneens een publiekstrekker, en uit die categorie in het oeuvre van die meester tevens de meest geliefde.
Daartussenin speelt Lucas Jussen de solopartij in het hier en ook elders veelvuldig gewraakte, maar nog altijd even geliefde, concert opus 18 van Rachmaninov.
De tournee van Lucas Jussen met het NNO begint op donderdag 10 februari in Drachten (De Lawei, aanvang 20:15 uur); op donderdag 11 februari volgt Groningen (Cultuurcentrum De Oosterpoort, aanvang 20:15 uur; reeds enige tijd uitverkocht); daarna is op dinsdag 15 februari het Theater Geert Teis in Stadskanaal aan de beurt (aanvang 20:00 uur); de dag erna, woensdag 16 februari treedt het gezelschap op in Emmen (De Muzeval; aanvang 20:15 uur); de tweede plaats in de provincie Drenthe die deze musici aandoen, is Hoogeveen (De Tamboer; donderdag 17 februari, aanvang 20:15 uur).
Op zondag 20 februari zal de tournee worden besloten te Utrecht (Vredenburg, Leidsche Rijn; aanvang 15:00 uur, want Matinee).
Een stevig reisprogramma: zes optredens binnen een periode van elf dagen vergt meer energie dan alleen spelen in een zaal.
__________
De visie op Rachmaninov die aan kop van de intro op de Voorpagina is opgenomen, stamt van de Russische schilder en schrijver Boris Grigorjev (1886-1939).
__________
Afbeeldingen:
– Sergej Rachmaninov. Fotoportret uit 1901.
– Fotoportret van Aleksandr Ziloti.
– De openingsakkoorden van Opus 18 van Sergej Rachmaninov.
– De in 1975 te Irkoetsk geboren pianist Denis Matsuev.
– De Nederlandse pianist Lucas Jussen.
Ik vind dit een zeer zwak artikel. Iedere randdebiel die zijn basisschool heeft afgemaakt kan zoiets schrijven.
Een paar lompe meningen poneren (‘Het is beslist uiterst betreurenswaardig dat een dergelijk opus — en voor het tweede pianoconcert van deze componist geldt dat bij uitstek — bij het concertpubliek zo’n geweldige weerklank heeft gevonden. Het werk munt uit door banaliteit en een uiterste aan smakeloosheid: muzikale leegte ten top. En jammer genoeg geldt dat eveneens voor de drie andere concerten voor die bezetting en tevens voor de Paganini-variaties opus 43.’) en vervolgens een zooitje data van uitvoeringen knippen en plakken.
Meningen dienen onderbouwd te worden, anders heeft de lezer er niets aan. Daarnaast beschrijft u informatie die de gemiddelde muziekliefhebber al lang over Rachmaninov weet.
Schrijf dus alstublieft een goed artikel, anders is dit denk ik de laatste keer dat ik één van uw wanproducten lees.
P.S. Uw taalgebruik is bovendien pompeus en snobistisch. Alleen omdat dit artikel gaat over de 19de eeuw, wil dat nog niet zeggen dat u het taalgebruik uit die tijd moet hanteren. Ik vertrouw er op dat u hier ook wat aan doet.
Met betrekking tot uw laatste zin: Uw vertrouwen is volkomen misplaatst. Ik schrijf niet datgene wat u graag wilt lezen; dat is er, naar ik vurig hoop, reeds voldoende. Dat u erg lomp te werk gaat, door een mening welke niet de uwe is, als lomp te kwalificeren, geeft reeds aan hoezeer u in uw vooroordeel bent vastgeroest. De lompheid van (vooral) het opus in kwestie wordt aan de orde gesteld, en u wordt agressief jegens degene die iets aan de kaak stelt: het zegt veel over uw persoonlijkheidsstructuur. Doch wees gerust: het kan nog erger dan Rachmaninov: geef u over aan een echte muziekmoordenaar wiens naam hier en nu niet wordt genoemd, omdat we hier nu eenmaal niet vloeken. Die kan u met al zijn al te pijnlijke gefiedel volkomen platwalsen, opdat u langdurig in de zevende hemel zult vertoeven. Zo ervaren de vooringenomen luisteraars naar het gewraakte opus 18 (etcetera) de meer dan bedenkelijke elementen daarin: het misselijk makende gehos met daartegenover het Mantovani-element: in noten verpakte tranquillizers.
Het is een genoegen te weten dat iemand, die zo affectief gepreoccupeerd is, heeft besloten mijn wanproducten niet meer te lezen. Gezien de opgefokte wijze waarop u één en ander stelt, wordt u op die manier wellicht een infarct bespaard.
Als u de moeite had genomen dit artikel onbevooroordeeld te lezen, had u kunnen vaststellen dat het niet gaat over de negentiende eeuw, doch over de monsterlijkheid van Rachmaninovs orkestwerken en, om enkele redenen, daarvan nadrukkelijk diens opus 18, het meest abjecte. Waarschijnlijk zwijmelt u weg bij dergelijke gruwelkitsch en wordt u agressief als iemand wijst op het kwalijke element daarin. Een bekend verschijnsel.
Leest u eens een goed artikel, bijvoorbeeld over het fenomeen gevoelsmatig vooroordeel. Als het even meezit — doch dat doet het meestentijds niet —, wordt u daarin een spiegel voorgehouden waarin u uw eigen verwrongen konterfeitsel tegenkomt.
Het is vreemd dat ik nog nooit van u heb gehoord, want er zullen niet veel mensen zijn die naar aanleiding van een schriftelijke reactie de psychologie van de schrijver kunnen vaststellen. Beschikt u al lang over dit soort paragnostische gaven?
U bent kennelijk in de veronderstelling dat ik – na het lezen van uw wanproduct – vertoornd besloot u van repliek te dienen en dat de toetsen van mijn toetsenbord nauwelijks bestand waren tegen de slagen die er uit nijd op neer kwamen.
Ik moet u teleurstellen; niets is minder waar.
Mijn reactie ging slechts over de bedroevende kwaliteit van uw artikel. Een goed betoog bevat mijns inziens naast meningen altijd een onderbouwing van de mening. Anders is een mening vrij nutteloos. Sinds beroepsproleet Theo van Gogh, denkt iedereen kennelijk in zijn navolging dat hij/zij zonder meer ergens een mening over kan en mag hebben, zonder dit te onderbouwen. Uiteraard kan en mag dat, maar of het meerwaarde heeft is een tweede.
Uw artikel bevat mijns inziens geen meerwaarde, omdat het de onderbouwing van uw meningen veronachtzaamd. Waarom is er sprake van smaakloosheid? Waarom is er sprake van muzikale leegte? Waarom is het banaal? Waarom plaatst u een foto van de beginmaten van het pianoconcert in uw artikel? Dit zijn vragen die blijven hangen na het lezen van uw tekst.
Daarnaast springt u in uw artikel van de hak op de tak, zonder echt ergens diep op in te gaan. Vandaar mijn terechte opmerking dat iedereen die zijn basisschool heeft afgemaakt, dit soort wanproducten kan schrijven.
Het ironische van dit alles is, dat u in het begin van uw artikel critici die ‘van toeten noch blazen weten’ bekritiseerd. Afgezien van het feit dat ik niet weet waarom u dit in de eerste plaats poneert, impliceert het dat u kennelijk van mening bent dat u zelf wél verstand van zaken heeft. Waarom toont u dat dan niet aan door bijvoorbeeld uw meningen te beargumenteren in plaats van aan te komen met derderangs informatie over Rachmaninovs psychiater. Dit is informatie die voor de perceptie van het stuk totaal irrelevant is.
Maargoed, getuige de huidige politiek en maatschappij is onderbouwing zeker een begrip dat de babyboom-generatie enerzijds graag onderwijst, maar anderzijds voor zichzelf liever vergeet. Wat dat betreft bent u wellicht een kind van uw tijd.
Uit uw eerste reactie bleek al dat u, op de verschillend denkbare niveaus, niet kunt lezen, en dat u selectief dat negeert in de informatie die aangeeft waarom al die muziek in kwestie niet deugt.
Rond1900.nl is gedurende het bestaan ervan, en ikzelf ben in vijftig jaar publiceren in zowel binnen- als buitenland nog nooit iemand tegengekomen met de door u geschetste beperkte kennis die zo’n, of een soortgelijk artikel heeft aangeboden, respectievelijk kan schrijven. Integendeel, wij krijgen veel onder ogen van de hand van hooggeleerden die de basis van het Nederlands niet eens machtig blijken. U staat op diverse punten dus wel erg buiten de realiteit. En u lijdt ook al aan de D,T,DT-ziekte; dat wil zeggen u beheerst niet eens de eenvoudigste taalregel die er bestaat. Leer daarom eerst spellen voordat u gaat schrijven.
U doet met uw betoog niets anders dan uzelf in de tenen schieten.
De opmerkingen over Rachmaninovs psychiater zijn vanzelfsprekend van grote betekenis, aangezien bijna geen lezer weet dat die behandeling met hypnose de componist in staat heeft gesteld verder te werken. Het enige dat men zich kan afvragen, is: hoe geslaagd was die behandeling nu werkelijk dat dit soort grofvuil in noten het resultaat ervan is gebleken?
Daarnaast is Rond1900.nl een algemeen cultureel elektronisch tijdschrift en geen simpel muziekkrantje voor die door u bedoelde minderbegaafden. Anderzijds is het ook geen publicatie voor musicologisch geschoolden.
U geeft blijk van een een gebrek aan inzicht en overzicht. Wellicht dat een behandeling met hypnose u enigszins zou kunnen rangeren.
Als u gedetailleerd wilt weten wat er per pagina in de partituur van Rachmaninovs opus 18 niet deugt, dan zorgt u er maar voor dat u een geannoteerde, becommentarieerde versie van de partituur ergens opduikelt. Mijn tijd is te kostbaar voor detailkritiek op het slechtste wat er rond 1900 in deze categorie is gecomponeerd.
Over smaak kan men twisten, over smakeloosheid niet. Dat wist de op deze site regelmatig aan de orde gekomen en opnieuw te komen Oscar Wilde reeds. Juist vanwege die opeenstapeling van smakeloosheden is de hier gewraakte muziek van nul en generlei waarde.
En uw zelfoverschatting is evident; als u meent dat u van mij gehoord zou moeten hebben voordat ik iets kritisch zou mogen publiceren; dan heeft u of niet gezocht (alleen al op deze site meer dan 800 artikelen) of u lijdt aan instant-amnesie, want nog deze ochtend had u het over wanproducten (pluralis), en dat kunt u toch niet zomaar de wereld insturen zonder eerst uw uiterste best te hebben gedaan om die andere producten die ik zou genereren, te lezen? Dus of u zwamde daarmee maar wat in de ruimte of u bent een kleine jokkebrok of een intens grote sloddervos.
Maar wees dan nu eindelijk opgetogen. U had het artikel bekeken, maar niet gelezen, en u heeft nu, dus binnen één etmaal, ook nog weer twee reacties van boven gemiddelde lengte: het kan niet op. En omdat wij u welgezind zijn, raadt mijn hele gezin u aan even mijn naam op internet in te tikken, dan bent u, als u de verwijzingen volgt, nog wel even zoet, en heeft u het te druk om verder nog dergelijke, pijnlijk pathologisch gepreoccupeerde kletskakelkoek te produceren.
Het meest stompzinnige aan uw reacties is nu precies datgene wat u iemand met kennis van zaken verwijt: ik mag geen negatief stuk schrijven over rimram, u mag natuurlijk wel mij voorschrijven hoe ik zou moeten denken en luisteren, lezen en doen, laten en schrijven. Ja, het lijkt erop dat u wèl een babyboomer bent.
U heeft uw onbezonnenheid nu zo breedvoerig kunnen etaleren; een volgende zo wezenloze reactie zal ik dan ook verwijderen.
U kunt uw tijd beter gebruiken door eens wat literatuur te raadplegen die u in staat stelt hoofdzaken van bijzaken te scheiden en te bezinnen aleer gij gaat beginnen. Wij houden er nu eenmaal niet van de vloer aan te vegen met een versleten tandenborstel.
Ja, natuurlijk, dat zou ik bijna vergeten; ik ben inderdaad met de Helm — en wat voor één: een honderd karaats koh-i-noortje — geboren en had — net als Sjef van Oekel als babytje — twee kruinen, kortom: ik was een Zondagskind.
Het meer dan opgewonden standje heeft nogmaals een inhoudelijk lege reactie geplaatst; zelfs tweemaal dezelfde, op het niveau van een in geestelijk opzicht acht jaar gebleven snertpeutertje. Mijn IJzeren Belofte — deze te zullen verwijderen — heb ik gestand gedaan.
Mocht het drammerige mannetje het nogmaals proberen, dan moest de bureauredactie zijn elektronische adres maar storneren. Dat betekent dan tevens dat hij nooit meer op andere stukken kan reageren, maar dat is waarschijnlijk toch het beste.
Met de zinsnede “een hoop nodeloos en nutteloos gedram” mag u ook uw eigen geriefgeschrijf etiketteren. Een wat meer gericht betoog zou wonderen doen.
In wonderen doe ik niet, en aan schrijven om u te vermaken, doe ik al evenmin. U bent niet verplicht een betoog tegen rotzooi te lezen. Ik ben er ook niet om de liefhebbers van muziek die de naam niet of nauwelijks verdient op hun wenken te bedienen. Door op abjecte producties te wijzen, wordt de vooringenomen luisteraar vrijwel nooit overtuigd; dat is geen reden om te doen alsof het allemaal zo goed is als de doven en muzikaal onderontwikkelden blijven geloven.
Als u al een taal-gruwel als “eigen geriefgeschrijf” gebruikt, dan moest u delen van de vele reacties in de loop der tijd uit uw eigen koker nog maar eens overlezen. Daar zou u zulks veelvuldig kunnen tegenkomen. Het meeste daarvan werd, zij het in andere bewoordingen, als zodanig ervaren.
C’est le ton qui fait la musique, mais passons.
Inderdaad, het is het gebrek aan de juiste toon, hetwelk dat gedeelte uit het oeuvre van Rachmaninov zo ondraaglijk maakt. Als u de moeite had genomen (de rest van) het artikel ook te lezen (in alle betekenissen van het woord), was het besef misschien gaan dagen dat het een artikel was vóór goede muziek maar tegelijkertijd tegen monsters zonder waarde.
Als mensen zich ongemakkelijk voelen, gaan ze veelal over in een andere taal dan het Nederlands, al moet gezegd dat u zich daarbij — in tegenstelling tot de meeste anderen — niet bezondigt aan een foutief citaat of een onjuiste ortografie. Dat is tenminste een positief aspect dat we meestentijds moeten missen.
Door puur toeval kwam ik op dit artikel. Ik wil mij niet mengen in de scheldpartij, maar ik wil de auteur van het betoog vriendelijk verzoeken om argumenten te noemen voor zijn onconventionele standpunt. Natuurlijk heb ik geen behoefte aan een ‘geannoteerde, becommentarieerde versie van de partituur’, maar u heeft nog altijd geen duidelijke onderbouwing gegeven.
Dat ik om zo’n onderbouwing vraag, moet u niet als een persoonlijke aanval beschouwen – daarvan staan er al voldoende in de reacties. Ik ben slechts een zestienjarige muziekliefhebber in een eenzame kruistocht om internetdiscussies op niveau te krijgen.
Dat wat Erik vraagt, staat in het artikel: “Mantovani-gehalte en een hoop nodeloos en nutteloos gedram.” Dat moet voldoende zijn.
Dat mijn opvatting onconventioneel zou zijn, bestrijd ik. Tal van critici over de hele wereld hebben tegen juist deze concerten — en notentroep in het algemeen — hun bezwaren duidelijk gemaakt in soms ‘onconventionele’ bewoordingen. Dat zulks niet graag wordt gelezen door mensen die zulke gruwelkitsch mooi vinden, begrijp ik wel, maar door dan uitermate vijandig uit te halen naar degene die iets aan de kaak stelt, en te menen dat de massa gelijk heeft, is verwerpelijk. Ondanks de duidelijke standpunten die gerespecteerde critici ten beste gegeven hebben, lopen de concertzalen steeds weer vol voor de slechte stukken van Rachmaninov, maar in (veel) mindere mate voor (diens) goede muziek.
Aan een discussie over mooi wil ik me niet wagen, simpelweg omdat ik niet voor anderen kan bepalen wat mooi is, omdat mooi een esthetisch begrip is dat voor ieder anders kan zijn. Ik kan niet voor mijn buurman of voor de schrijvers van reacties bepalen wat mooi is, ik kan wel aangeven waarom iets — in dit specifieke geval dergelijke muziek — niet deugt. Alleen al het genoemde Mantovani-gehalte zou iedere klassieke muziekliefhebber genoeg moeten zeggen. Het (zeer grote, want wijd verbreide) probleem met de meeste mensen die iets mooi vinden, is dat ze dat in een automatisme vertalen naar “dus ook goed”.
De gewraakte muziek van Sergej Rachmaninov doet niets ten gunste van de mens; ze werkt verdovend en verslavend, het zijn kunstmatige producten en niet kunstzinnige. De functie van alle kunsten is om de mens te verrijken en niet dezelfde functie uit te oefenen als alcohol en nicotine, om de ergere varianten nu maar even buiten beschouwing te laten.
Vanzelfsprekend krijgt iemand die zich zo fatsoenlijk opstelt als deze Erik ook een fatsoenlijke reactie, en niemand die het verstand op de juiste plaats heeft, zal van hem eisen het met mij eens te zijn. Het gebeurt niet zelden dat je meer kunt leren van mensen die het ‘op niveau’ oneens zijn met wat jij vindt. De beste vrienden zijn het met sommige van mijn uitvallen tegen belegen notenmix, die altijd weer als veredelde briljanten wordt voorgesteld, niet eens, maar waarderen de artikelen desondanks, ook en vooral omdat ze weten dat ik andere meningen respecteer. Meningen werden echter niet gepostuleerd in de door mij gewraakte ingezonden stukken. Onnodig idiote uitvallen, waarin blijk wordt gegeven dat men niet kan lezen, en bij herhaling op basis van wat er niet staat, in de aanval gaan, krijgen in deze Reactieruimte onder mijn stukken in ieder geval geen kans als ze slechts de aanvankelijk geëtaleerde verregaande onnozelheid en boosaardigheid herhalen. Argumenten daarentegen, of een reactie zoals in het geval van een verstandige zestienjarige zoals Erik, worden ook van deze kritische zijde gewaardeerd.
Dank u voor de zeer beschaafde reactie. Ik begrijp wat u bedoelt, ook ik vind sommige van Rachmaninoffs werken te bombastisch en sentimenteel. Symfonie no. 1, bijvoorbeeld, al is de vergelijking met Mantovani overdreven; de films van Spielberg – om maar een andere kunstenaar te noemen – zijn ook sentimenteel, maar verdienen daarom nog niet de vergelijking met James Cameron.
Rachmaninoffs composities voor piano kan ik echter bijna allemaal waarderen, met name juist de concerten, vanwege de fantasierijke kleurklanken en melodieën.
Uw punt dat de kunsten de mens dienen te verrijken, niet drogeren, is interessant (juist vanwege Rachmaninoffs lyrische stijl, uiteraard). In welke zin bedoelt u ‘verrijken’? Is de vervoering die men ervaart bij een sentimenteel muziekstuk geen emotionele verrijking?
Rachmaninov (met V of W aan het eind, de FF is al net zo onjuist als de inhoud van diens, door Erik als kleurrijk gekwalificeerde, concerten voor piano en orkest.
Als we het even bij kleuren houden: wiens kleuren zijn kunstzinnig en van wie is het palet kunstmatig: Mattisse en Rodin aan de ene kant en Anton Pieck resp. Rien Poortvliet aan de andere kant? Als het pannenkoekenhuisje van de heks in Hans en Grietje, bedoeld om de consument te lokken, in de val van iets op het oog — en in ons geval oor — aantrekkelijks dat echter geen inhoud blijkt te hebben.
Het palet der kleuren in de door Erik genoemde werken van Rachmaninov representeert alleen het verdovend-kunstmatige, de kleurschakeringen in de pianoconcerten van Grieg, Schumann en nog zoveel anderen bieden kunstzinnigheid van het hoogst denkbare niveau.
Dat iemand die concerten kan waarderen — ik zei het al eerder — staat een iegelijk vrij, maar waarom ze niet deugen, is hier nu vaak genoeg aan de orde gekomen.
Het is dus wel heel typerend weer een reactie van iemand die zich door zulke rotzooi laat meeslepen en daarom meent dat een ander overdrijft door de kwijlkitsch-elementen als die van Mantovani te kwalificeren. Best hoor, maar door het ontkennen van de feiten, overnieuw en nogmaals en dan weer van voren af aan, wordt de kwaliteit van iets dat in 1900 is gecomponeerd en nu nog populair is, ook niet beter.
Van Mantovani kun je niets verwachten dat ook maar in de verste verte met kunst te maken heeft, al zal de oorsprong van hetgeen eruit komt, wellicht wel kunst zijn, maar door de bewerking in kwestie tot hersengif is gedegenereerd.
Een discussie over mooi of niet wens ik niet te voeren; ik heb al uitgelegd waarom ik dat niet wil.
Luister maar eens naar de Vespers van diezelfde componist, dan hoor je verheffende kunst, het geheel tegengestelde van al het in mijn, aan de Reacties voorafgaande, artikel gewraakte. Luister naar tien concerten voor piano en orkest met wezenlijke inhoud en kwalijke troep hoeft dan niet meer.
Verrijken bedoel ik uitsluitend in gevoelsmatige zin, met eventueel cerebrale gevolgen, en niet in extravert emotionele, dus dubieuze, zin.
Ik wil niet steeds hetzelfde met andere woorden moeten herhalen en daarom sluit ik hiermede deze discussie af. De bureauredacteur kan ervoor zorgen dat er niet meer reacties onder dit artikel komen.