Twee fin de siècle muziekmeesters als Componist van de Week

Zowel het VARA-programma Componist van de Week, alsook de BBC Radio 3-serie Composer of the Week stellen van maandag 23 tot en met vrijdag 25 maart een muziekmeester voor die tijdens het fin de siècle niet alleen werkzaam, maar tevens nadrukkelijk invloed heeft uitgeoefend op niet alleen maar de muziekcultuur. […]

Reinhold Glier (1875-1956)
De Russische componist  Reinhold Moritsevitsj Glier (lees en spreek: Gli – Jer) schreef rond 1900 zijn eerste werken. Daarom behoort hij tot de wereld der kunsten van het fin de siècle. Zijn familienaam wordt in de niet-vakliteratuur veelal gespeld als ware hij een Fransman: Glière, doch dat is nogal verwarrend, aangezien degenen, die alleen de internationaal befaamde grootmeesters kennen en niet verder zoeken, ervan uitgaan dat de man tot een geheel andere cultuur behoort. Hij werd echter geboren in Kiev en overleed eenentachtig jaar later in Moskou.
In 1900 verscheen zijn opera-oratorium Hemel en aarde, gebaseerd op een tekst van George Gordon, Lord Byron (1788-1824); een jaar eerder had hij zijn Eerste Symfonie — in Es grote terts, opus 8 — voltooid. Dat betekent echter geenszins dat de opusnummers 1 tot en met 7 daar beslist aan vooraf zijn gegaan, al is dat wel mogelijk.

Composer of the Week
In de BBC Radio 3-reeks Composer of the Week wordt van maandag 23 tot en met vrijdag 27 maart aandacht aan de persoon en het oeuvre van Reinhold Glier besteed. Zoals gebruikelijk wordt het programma die vijf dagen tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd uitgezonden, en volgt de herhaling daarvan tussen 23:00 uur en middernacht op dezelfde zender.

Alban Berg
Met Arnold Schönberg (1874-1951) — bij wie hij zes jaar studeerde — en Anton von Webern (1883-1945) vormde de componist Alban Berg (1865-1935) de Wiener Schule, die ten onrechte dikwijls als Neue Wiener Schule — in het Nederlands Tweede Weense School [1] — wordt geapostrofeerd. Alle drie waren zij werkzaam tijdens het Wiener fin de siècle en aangezien die stad één der smeltkroezen van de nieuwe kunsten was, werden zij mee opgenomen in de stroom die bleef streven naar het nieuwe, het in menig opzicht revolutionaire, zonder daarin ten onder te gaan. Nieuwlichterij — welzeker, doch niet uitsluitend omwille van veranderingen.
Alban Berg componeerde aanvankelijk geheel volgens de wetten der vrije atonaliteit, doch niet al te lang daarna wierp hij zich op het twaalftoonsysteem, maar hij slaagde erin binnen dat kader toch een eigen expressiviteit overeind te houden, welke direct aansluiting vond bij het symfonische oeuvre van Gustav Mahler.

Lees ook:  Mahlers Zesde Symfonie: Bekentenisliteratuur op notenpapier

Componist van de Week
In het VARA-programma Componist van de Week — dat net als de BBC-tegenhanger, van maandag tot en met vrijdag, in principe dagelijks wordt uitgezonden — staat deze week het oeuvre van Alban Berg centraal, en van lieverlee worden daarin ook stadia in het bestaan van de mens met dezelfde naam belicht. Het Nederlandse programma duurt een half uur, en wordt slechts eenmaal uitgezonden — behoudens een eventuele, in een (veel) later stadium te realiseren, herhaling —: iedere werkdag tussen 19:30 uur en 20:00 uur.
__________

[1] Aangezien er nimmer een officiële (eerste) Wiener Schule heeft bestaan, maar deze achteraf kunstmatig in het leven is geroepen — en waartoe Mozart en Beethoven, alsmede Schubert zouden (hebben moeten) behoren —, is een dergelijke kwalificatie in de officiële muziekgeschiedschrijving niet op haar plaats.
__________
Afbeeldingen
1. De Russische componist Reinhold Glier.
2. Buste van de componist Alban Berg, te vinden in Schiefling am See, een gemeente in de Oostenrijkse deelstaat Karinthië.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *