Fokel Alvema is een Huysmans-lezende Friese freule die dood en verderf zaait aan de Amsterdamse grachten. Een femme fatale die doet denken aan Léonie uit De stille kracht (1900). Fokel werd bij verschijnen in 1898 vrijwel unaniem gekraakt door de kritiek: men vond het immoreel en te veel op Couperus lijken. En dat was géén aanbeveling. Maar Fokel is een bijzondere roman, alleen al omdat het een van de zéér weinige Nederlandse decadentistische romans is.
Curieus is dat Van Loghem in zijn tijd een zeer gerespecteerd figuur was. Zijn lange, sentimentele en veelgelezen gedichten die hij, als Fiore della Neve, publiceerde werden echter weggehoond door de Tachtigers. Van Loghems proza was ook aanzienlijk interessanter maar is, mede door dat Tachtigers-oordeel, volstrekt vergeten en antiquarisch niet meer te vinden.
Zo ook Fokel dat, zoals een criticus het noemde, een boek is ‘waaraan een mens met gezonde denkbeelden niets heeft!’ De criticus had natuurlijk gelijk, alle kunst is immers sowieso bepaald nutteloos. Wie echter eens ‘rondom Couperus’ wil lezen en op zoek is naar wat anders dan grauw realisme en arbeidersleed doet er goed aan Fokel ter hand te nemen.
Fokel is het eerste deel in de reeks Rondom Couperus, waarin door Louis Couperus bewonderde en beïnvloede of anderszins aan Couperus verwante literaire teksten van rond 1900 zullen worden uitgegeven. De reeks wordt verzorgd door de ‘studeerkamerdecadent’ van rond1900.nl Sander Bink.
Fokel, Uitgeverij Astoria, paperback, 182 pag., €20,50 ISBN: 9789491618383
Bij deze besteld! We kijken ernaar uit
Ik snap er niks van!
Hoe kan het dat dit boek aan mijn ouders met 15.000 boeken in bezit niet bekend was.
Ik vind het onthutsend
Beste Fokel,
Grappig, dat zeg wel iets over de zeldzaamheid. Dank voor uw reactie!
Een interessante kennismaking, Sander.
Ik ben niet bepaald een kenner, waarschijnlijk ook geen liefhebber van decadentisme. Niettemin heb ik deze roman in één ruk uitgelezen. Vanuit mijn bevooroordeelde modernere smaak vind ik dat de hartstocht van Fokel voor Walstede ( waarom nooit een voornaam als je zo naar iemand verlangt?)echter niet aanneembaar. Een enkele keer heeft de schrijver het clichématig over smalle heupen en brede schouders, daar moeten we het mee doen.
Grappig vond ik dat Fokel het begrip decadent op p. 145 op zichzelf toepast in de zin van ‘in de war, overspannen’ In onze tijd heeft ‘decadent’ toch meer de connotatie van ‘oververfijnd’.
Voor mij was het aanvankelijk absoluut niet duidelijk dat het gedrag van Fokel te maken zou kunnen hebben met haar ‘heimelijke hartstocht’ voor de ‘knaap’ zoals ze hem dan wel weer noemt.
Het thema van de gezonde, nuchtere, gewone man tegenover het nietswaardige milieu van Fokel maakt dat de roman toch ook wel raakt aan het socialisme, dacht ik zo.
In haar hartstocht voor de gouverneur is een bleke afschaduwing herkenbaar van Eline Vere’s verliefdheid op Théo Fabrice. Dus toch een vleugje Couperus.
Succes met de reeks!
Beste Frans van der Linden, wat een anachronistische reactie schreef u op Fokel. Bijvoorbeeld: dat de freule hem als knecht ziet en blijft zien (ze kan niet anders) en hem dus Walstede noemt en blijft noemen is essentieel voor haar drama.
Met vriendelijke groet
Joyce R
En met excuses voor Sander Bink: ik schreef in NRC zo graag over Fokel maar schreef het toe aan de verkeerde van Loghem.
Beste Joyce, No problem hoor, kan gebeuren, prachtig stuk waar we gansch content mee zijn. Daarnaast zag ik dat ik in mijn nawoord wel zijn initialen maar niet zijn voornaam noem: oeps, foutje! hgr
Beste Sander,
las net in de wakkere ochtendkrant over Fokel, heerlijk, een vraag indien ik het goed begrepen heb, is dit werk”hertaald”? zo ja waarom en hoezo?
of wordt bedoeld een modernere spelling? gaarne vernemende, maar ik ga dit nu kopen , dat wel! dank en groet Ruurd Born