Derde Vara-programma over Lili Boulanger
Woensdag 11 april ’s avonds, ook weer tussen 19:30 uur en 20:00 uur, dat is het inmiddels gebruikelijke tijdstip waarop werken worden voorgesteld op Radio 4 in het kader van de Componist van de week. Deze week is dat het wonderkind Lili Boulanger (1893-1918), die nog geen vijf jaar oud was toen ze al, aan de hand van haar oudere zuster Nadia (1887-1979), het conservatorium bezocht om daar verder te worden ondersteund in haar muzikale gaven, die Lili vanaf haar tweede jaar reeds aan de dag legde. Vooral Gabriël Fauré (1845-1924), die één van haar leermeesters voor compositie was geworden, was diep onder de indruk van haar kennen en kunnen. Hij nam steeds liederen, die hij had gecomponeerd, voor haar mee om te bestuderen.
Op het programma van woensdagavond staan drie, onderling nogal verschillende, werken. Allereerst het net geen acht minuten durende Pour les funérailles d’un soldat, gecomponeerd in de jaren 1912-1913, op een gedicht van Alfred de Musset (1810-1857) [1], voor koor, bariton en orkest [2]. Als uitvoerenden hiervoor worden aangegeven: The New London Chamber Choir onder leiding van James Wood, de bariton Peter Johnson en twee pianisten: Andrew Ball en Ian Townsend.
Qu’on voile les tambours que le prêtre s’avance,
A genoux, compagnons, tête nue, et silence!
Qu’on dise devant nous la prière des morts.
Nous voulons au tombeau porter le capitaine.
Il est mort en soldat sur la terre chrétienne.
L’âme appartient à Dieu,
L’armée aura le corps.
Si en rideaux de pourpre, et en couvres nuages
Que chasse dans l’éther le souffle des orages,
Sont des guerriers couchés dans leurs armures d’or,
Penche-toi, noble coeur, sur ces vertes collines,
Et vois tes compagnons briser leurs javelines
Sur cette froide terre où ton corps est resté.
Het tweede programma-onderdeel betreft Trois pièces pour violon et piano [3], uit te voeren door Yehudi Menuhin, viool en Clifford Curzon, piano. De drie stukken samen nemen met bijna tien minuten een derde deel van de uitzending voor hun rekening. Het radio-concert wordt besloten met Vielle prière bouddhique, geschreven tussen 1914 en 1917, voor tenor, koor en orkest op een tekst van Vishuddhimagga, vertaald in het Frans door Dr. S. Karpelès. Het London Symphony Orchestra wordt voor deze gelegenheid geleid door John Eliot Gardiner, solist is de tenor Julian Podger. Het stuk duurt acht en een halve minuut.
Alle genoemde werken zijn verkrijgbaar op verschillende compact discs, in de volgorde van de drie werken: Hyperion, EMI, Deutsche Grammophon.
*****
[1] Alfred (Louis Charles) de Musset was tevens toneelschrijver — van onder meer het eerste moderne drama in de Franse taal — en voorts romancier. Hij werd nadrukkelijk geïnspireerd door de schrijfster Georges Sand (1804-1876), in de jaren 1833 tot en met 1835, toen hij een hartstochtelijke relatie met haar onderhield.
Musset was enige jaren bibliothecaris van het Franse Ministerie van Binnenlandse Zaken, waar hij in 1848 zijn ontslag kreeg, maar vrijwel direct daarna in dezelfde functie aantrad bij het Ministerie van Openbare Informatie. Hij werd onderscheiden met de versierselen van het Legion d’Honneur in 1845, toen ook Honoré de Balzac (1799-1850) deze onderscheiding ontving. Na twee mislukte pogingen in 1848 en 1850 werd Alfred de Musset in 1852 in de Académie Française gekozen.
[2] Sommige bronnen melden dat er in plaats van een orkest driehandig piano als begeleiding is vereist, en dat zal, gezien de opsomming van de uitvoerenden, hier wel het geval zijn.
[3] Deze compositie heb ik in geen van de beschikbare lijsten kunnen vinden, en evenmin in de Grove. Wel kom ik een Sonate voor viool en piano tegen uit 1916, die hier en daar echter als verloren wordt aangegeven.
*****
Het Radio 4-programma Componist van de week van de Vara-radio wordt samengesteld door Thea Derks, die eveneens de verantwoordelijkheid draagt voor de teksten over de componiste, zoals die voorafgaande aan en tussen de verschillende onderdelen van de muziek door de presentator worden uitgesproken.
Voor degene, die muziek van Lili Boulanger wil beluisteren, kan dat, en ook nog als u een uitzending heeft gemist, op www.radio4.vara.nl
*****
Afbeeldingen
1. Lili Boulanger in haar sterfjaar 1918.
2. De dichter Alfred de Musset (1810-1857), die tevens toneelschrijver — van onder meer het eerste moderne drama in de Franse taal — en voorts romancier was.