Het lijkt erop dat Rene Gockinga, uiteraard ver na Carel de Nerée tot Babberich, Neerlands beste Beardsley-navolger is. Het bewijs is echter vooralsnog wat mager, doordat we vooralsnog moeten afgaan op het hier al eerder afgebeelde ‘Madame Sans-Gêne’ (zie hiernaast): een illustratie die waarschijnlijk gebaseerd is op een modern femmefataleverhaal. Het werd afgebeeld in Elsevier van 1917. Gockinga heeft een kleine tentoonstelling gehad bij kunsthandel d’Audretsch in Den Haag. Daar heeft, getuige het artikel, meer dan één Beardsley-achtige prent gehangen. Maar… wie heeft daar enige bewijs van? Is er een verkoopcatalogus geweest? Zijn er nabestaanden van Gockinga die mogelijk nog een doos met zijn prenten thuis hebben liggen? Dan graag bericht naar sjbink@hotmail.com. Dank u.
Helemaal obscuur is Rene Gockinga niet, maar deze vroege Beardsley-periode gaat vooralsnog in nevelen gehuld. Wat ik nog van Gockinga weet is het volgende:
Zijn volledige naam is Joseph Rene Gockinga. Hij werd in 1893 geboren te Padang in Nederlands en stierf in 1962 in Amsterdam. De kunstenaar woonde en werkte in Wageningen tot 1919, in Den Haag en vervolgens in Batavia tot 1920, daarna in Harderwijk. Gockinga heeft les gehad van Hendrik Maarten Krabbé en heeft vervolgens, als we Wikipedia kunnen geloven, weer invloed uitgeoefend op het werk diens zoon, Maarten Krabbé.
Het Indische werk van Gockinga wordt nog wel eens aangeboden en kan voor weinig worden bemachtigd. Een enkel werkje, het hieronder afgebeelde ‘Bacchanaal’, komt heel in de verte in de buurt van Beardsley. Deze tekening is trouwens, zie ik zojuist, vervolgens weer geveild bij Bubb Kuyper. In Bubbs beschrijving wordt het Lexicon of foreign artists who visualized Indonesia, 1600-1950 van Haks & Maris aangehaald, waarin Gockinga wordt getypeerd als een ‘Painter and draughtsman in the style of A. Beardsley, and one of the few Indonesian symbolists’. Interessant, maar hoe weten de auteurs dat? Waar hebben ze in hemelsnaam die ‘style of A. Beardsley’ mogen aanschouwen?
En wat heel verwarrend is: de wereldberoemde Martin van Maële gebruikte Rene Gockinga als pseudoniem, terwijl voor zover ik weet zij niet één en dezelfde persoon zijn.
En is het onze Gockinga die diverse Amerikaanse, min of meer scandaleuze, boekuitgaven illustreerde?
Een ieder die enige orde hierin kan aanbrengen en/of meer Beardsley-achtige prenten van Gockinga van rond 1917 kan tonen, wordt bij voorbaat bijzonder hartelijk bedankt!
Persoonlijk vind ik dat ‘Bacchanaal’ juist heel flink in de richting Beardsley – dan wel Beardsley-epigonie en niet veel meer dan dat, en waar Gockinga faalt is het niet Beardsleys falen.
Dank u, beste Wim Meulenkamp, voor deze observatie!
Wij vonden ondertussen nog dit, in een oude aflevering van De Amsterdammer over een thematische parallel tussen Gockinga en Couperus. In een bespreking van Couperus´ Van en over alles en iedereen haalt Frederik van Eeden Gockinga erbij, alsmede twee van diens tekeningen: eerste en tweede pagina.