Exacte datering
Het gedicht in handschrift, Reiselied, dat de Oostenrijkse fin de siècle-auteur Hugo von Hofmannsthal — geboren in 1874 te Wenen — heeft gedateerd 23 .X.1901 [1], wordt voorafgegaan door de plaatsnaam Rodaun — waar hij toen woonde en in 1929 is overleden — is niet voor iedereen in het huidige tijdbestek even gemakkelijk te lezen.
De facsimile stamt uit een boek dat Insel Verlag zu Leipzig in 1942 heeft uitgegeven, met daarin tezamen 45 facsimile’s van gedichten in het handschrift van de auteurs in kwestie — alfabetisch bekeken: van Ersnst Anschuß, via Martin Luther tot en met Johann Martin Usteri. Slechts zes van die gedichten werden toen door de verantwoordelijke voor de uitgave beschouwd als waarschijnlijk te moeilijk leesbaar, en daarom zijn die zes bijdragen achterin het boek tevens in een gedrukte versie opgenomen. In die dagen geschiedde dat vrijwel uitsluitend in Fraktur [1] en dat is hier ook het geval, zodat de meeste lezers van zo’n boek vandaag de dag nog niet veel verder zullen komen [2]. Voor u wordt de tekst van het gedicht hieronder nog in ons Latijnse alfabet opgenomen.
__________
REISELIED
Wasser stürtzt, uns zu verschlingen,
Rollt der Fels, uns zu erschlagen,
Kommen schon auf starken Schwingen
Vögel her, uns fortzutragen.
Aber unten liegt ein Land,
Früchte spiegelnd ohne Ende
In den alterslosen Seen.
Marmorstein und Brunnenrand
Steigt aus blumigem Gelände,
Und die leichten Winde wehn.
___
Opgenomen in het hoofdtuk Ein unsterblich Jetzt
in de onder [1] genoemde bundel uit 2004
__________
[1] In de bundel Die scheue Schönheit kleiner Dinge, gedichten van Hugo von Hofmannsthal, in juni 2004 door de in München gevestigde uitgeverij Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv 13258) gepubliceerd, staat naast de titel het jaartal 1898. Dat lijkt ietwat vreemd als je de datering voor ogen houdt die onder de versie in handschrift staat.
[2] In de tweede (onderbouw)klas van het lyceum — na de Tweede Wereldoorlog kreeg men in de vorm van onderwijs niet meer, zoals vóór WO II, in de eerste klas reeds Duits — heeft de docent ons nog een hele pagina uit een mede door hem geredigeerd boek in Fraktur laten lezen, maar dat was het.
[3] Het is eventueel op particuliere scholen in het Duitse taalgebied nog gebruikelijk om aandacht aan deze — veelal ten onrechte als Gothisch gekwalificeerde — letters aandacht te besteden. Studenten Germanistik krijgen dat later wel voor de kiezen en na een paar dagen lezen ze het net zo snel en goed (of net zo langzaam slecht) als de Latijnse letters.
_____________
Afbeeldingen
1. Het gedicht Reiselied in facsimile.
2. Voorzijde van het onder [1] genoemde boek met gedichten van Hugo von Hofmannsthal.