De nalatenschap van Jacob Israël de Haan

Morgen verschijnt een nieuw nummer van literair-historische tijdschrift De Parelduiker. Vandaag staat op athenaeum.nl alvast een voorproefje van de bijdrage van Ludy Giebels over de dood van Jacob Israël de Haan.

Morgen verschijnt een nieuw nummer van literair-historische tijdschrift De Parelduiker. Vandaag staat op athenaeum.nl alvast een voorproefje van de bijdrage van Ludy Giebels over de dood van Jacob Israël de Haan.

Een vormloze zee van modder en tijd. Over Godenslaap van Erwin Mortier

Tegenwoordig herinneren wij ons de Eerste Wereldoorlog vooral als een zinloze slachtpartij, een collectieve ultranationalistische zinsbegoocheling. Destijds dacht men er heel anders over; het werd door velen gezien als een pijnlijk maar noodzakelijk offer op weg naar een betere, vreedzamere wereld. Het is de grote verdienste van Erwin Mortier dat hij in zijn roman Godenslaap (2008) recht doet aan de historische ambivalentie; naast de gruwel, de verschrikkingen en mensonterende toestanden is er in de roman evenveel plaats voor de hoop, de idealen en de vanzelfsprekendheid waarmee de jonge mannen van toen stonden te trappelen om zich in het avontuur te storten. […]

Tegenwoordig herinneren wij ons de Eerste Wereldoorlog vooral als een zinloze slachtpartij, een collectieve ultranationalistische zinsbegoocheling. Destijds dacht men er heel anders over; het werd door velen gezien als een pijnlijk maar noodzakelijk offer op weg naar een betere, vreedzamere wereld. Het is de grote verdienste van Erwin Mortier dat hij in zijn roman Godenslaap (2008) recht doet aan de historische ambivalentie; naast de gruwel, de verschrikkingen en mensonterende toestanden is er in de roman evenveel plaats voor de hoop, de idealen en de vanzelfsprekendheid waarmee de jonge mannen van toen stonden te trappelen om zich in het avontuur te storten. […]

Het koffiehuis in Boedapest: kathedralen van de literatuur

Rond 1900 beleefde het verschijnsel van het mondaine koffiehuis of ‘Grand café’ in Boedapest zijn hoogtepunt. Deze uitspanningen, die 24 uur per dag geopend waren, vormden het spirituele centrum van de dubbelmonarchie, en fungeerden als de natuurlijke habitat van de beste Hongaarse schrijvers van dat moment. Jaap Scholten op nrc.nl: ‘(…) er lagen honderden binnenlandse en buitenlandse kranten en tijdschriften (café New York adverteerde er in 1901 mee dat zij een bibliotheek had, eersteklasventilatie en meer dan 400 bladen uit de hele wereld). Obers serveerden papier en inkt en hoofdkelners bepaalden welke schrijvers de statuur hadden vrijgehouden te worden. Loopjongens brachten brieven naar echtgenotes om hen te laten weten dat er niet thuis overnacht werd, dezelfde jongens gingen in looppas met de kopij van artikelen en columns naar krantenredacties en keerden terug met het honorarium in de hand.’

Rond 1900 beleefde het verschijnsel van het mondaine koffiehuis of ‘Grand café’ in Boedapest zijn hoogtepunt. Deze uitspanningen, die 24 uur per dag geopend waren, vormden het spirituele centrum van de dubbelmonarchie, en fungeerden als de natuurlijke habitat van de beste Hongaarse schrijvers van dat moment. Jaap Scholten op nrc.nl: ‘(…) er lagen honderden binnenlandse en buitenlandse kranten en tijdschriften (café New York adverteerde er in 1901 mee dat zij een bibliotheek had, eersteklasventilatie en meer dan 400 bladen uit de hele wereld). Obers serveerden papier en inkt en hoofdkelners bepaalden welke schrijvers de statuur hadden vrijgehouden te worden. Loopjongens brachten brieven naar echtgenotes om hen te laten weten dat er niet thuis overnacht werd, dezelfde jongens gingen in looppas met de kopij van artikelen en columns naar krantenredacties en keerden terug met het honorarium in de hand.’

Gesprek over L.F. Céline, hedenavond in Brands met boeken op Radio 1

Vandaag is het een eeuw en zeventien jaar geleden dat Louis Ferdinand Céline werd geboren. Naar aanleiding daarvan wordt in de nieuwste aflevering Brands met boeken, uit te zenden via Radio 1, tussen 19:02 uur en 20:00 uur, gesproken met Em Kummer – vertaler van Célines Voyage au bout de la nuit –, en Nico Keunig die deze maand een boek publiceert over Célines periode in Denemarken. Uitgebreidere informatie is te vinden op de aan dit elektronische cultuurtijdschrift gelieerde Tempel der letteren, in een artikel van donderdag 26 mei.

Vandaag is het een eeuw en zeventien jaar geleden dat Louis Ferdinand Céline werd geboren. Naar aanleiding daarvan wordt in de nieuwste aflevering Brands met boeken, uit te zenden via Radio 1, tussen 19:02 uur en 20:00 uur, gesproken met Em Kummer – vertaler van Célines Voyage au bout de la nuit –, en Nico Keunig die deze maand een boek publiceert over Célines periode in Denemarken. Uitgebreidere informatie is te vinden op de aan dit elektronische cultuurtijdschrift gelieerde Tempel der letteren, in een artikel van donderdag 26 mei.

Drie composities van Russische meesters tijdens Konzert live op WDR3

Het zal al wel weer een halve eeuw geleden zijn dat de internationaal vermaarde violist David Oistrach (1908-1974) heeft vastgesteld dat in Rusland en Siberië het Vioolconcert – in a kleine terts opus 82 (1904) – van Aleksandr Glazoenow (1875-1936) vrijwel geen bekendheid genoot. Daarom nodigde hij de met hem bevriende Nederlandse collega Herman Krebbers (geb. 1923) uit dat opus te spelen tijdens een tournee door dat verre vreemde land. In het programma Konzert live dat op vrijdag 27 mei tussen 20:05 uur en 22:30 uur zal worden uitgezonden door de regionale Duitse radiozender WDR3 wordt dat opus gespeeld door violist Slava Chestiglazov. Hij wordt ondersteund door het Sinfonieorchester Köln.
Dat gebeurt in de aflevering Russische Seelen in het kader van genoemd programma. Voorafgaand aan dat vierdelige Vioolconcert klinkt een stuk uit 1910 van Sergej Prokofjev; tot slot de Tweede Symfonie uit 1908 van Sergej Rachmaninov. Meer informatie kunt u krijgen door te kijken op de aan deze site gelieerde website voor klassieke muziek: Muziek en mensen.

Het zal al wel weer een halve eeuw geleden zijn dat de internationaal vermaarde violist David Oistrach (1908-1974) heeft vastgesteld dat in Rusland en Siberië het Vioolconcert – in a kleine terts opus 82 (1904) – van Aleksandr Glazoenow (1875-1936) vrijwel geen bekendheid genoot. Daarom nodigde hij de met hem bevriende Nederlandse collega Herman Krebbers (geb. 1923) uit dat opus te spelen tijdens een tournee door dat verre vreemde land. In het programma Konzert live dat op vrijdag 27 mei tussen 20:05 uur en 22:30 uur zal worden uitgezonden door de regionale Duitse radiozender WDR3 wordt dat opus gespeeld door violist Slava Chestiglazov. Hij wordt ondersteund door het Sinfonieorchester Köln.
Dat gebeurt in de aflevering Russische Seelen in het kader van genoemd programma. Voorafgaand aan dat vierdelige Vioolconcert klinkt een stuk uit 1910 van Sergej Prokofjev; tot slot de Tweede Symfonie uit 1908 van Sergej Rachmaninov. Meer informatie kunt u krijgen door te kijken op de aan deze site gelieerde website voor klassieke muziek: Muziek en mensen.

Arabesken nr.37 verschenen

In het nieuwste nummer van Arabesken, het tijdschrift van het Louis Couperus Genootschap, wordt alvast vooruitgelopen op 2013, wanneer de 150ste geboortedag van Louis Couperus uitgebreid zal worden gevierd. Verder zijn er bijdragen van Adriaan van Dis en Maarten Klein, en is er aandacht voor de Indonesische vertaling van De stille kracht. In de laatste aflevering van de rubriek ‘Het favoriete fragment van…’ staat een verhaal uit Het snoer der ontferming centraal. Meer informatie op onze zustersite louiscouperus.nl.

In het nieuwste nummer van Arabesken, het tijdschrift van het Louis Couperus Genootschap, wordt alvast vooruitgelopen op 2013, wanneer de 150ste geboortedag van Louis Couperus uitgebreid zal worden gevierd. Verder zijn er bijdragen van Adriaan van Dis en Maarten Klein, en is er aandacht voor de Indonesische vertaling van De stille kracht. In de laatste aflevering van de rubriek ‘Het favoriete fragment van…’ staat een verhaal uit Het snoer der ontferming centraal. Meer informatie op onze zustersite louiscouperus.nl.

Een geval van proto-Nescio uit 1902?

Op 21 mei bleef de voorspelde apocalyps uit. De avond ervoor las ik een verhaal over het vergaan van de wereld. Het heet ‘Laatste avond’ en komt uit de bundel Kleine Prozastukken van Rudolf Atele, pseudoniem van P.H. Ritter jr. Hij schrijft in een stijl die aan Nescio doet denken, inclusief de weemoed en de verhaalde doch niet gedane handelingen. […]

Op 21 mei bleef de voorspelde apocalyps uit. De avond ervoor las ik een verhaal over het vergaan van de wereld. Het heet ‘Laatste avond’ en komt uit de bundel Kleine Prozastukken van Rudolf Atele, pseudoniem van P.H. Ritter jr. Hij schrijft in een stijl die aan Nescio doet denken, inclusief de weemoed en de verhaalde doch niet gedane handelingen. […]

Augustus John en James Dickson in 1911-1912: Schilderen in Noord-Wales

Negenentwintig jaar oud was de Britse schilder Augustus John (1878-1961) toen hij een indringend portret heeft geschilderd van de Ierse dichter William Butler Yeats (1865-1939). In datzelfde jaar leerde deze beeldend kunstenaar zijn negen jaar jongere collega James Dickson Innes (1997-1914) beter kennen, en na enige tijd is hij erin geslaagd om Innes ertoe te bewegen om samen met hem geruime tijd – in 1911 en 1912 – een min of meer nomadisch bestaan te leiden in Noord-Wales. Tijdens dat verblijf hebben deze beiden prachtige schilderijen gemaakt, hetgeen de primaire bedoeling van de onderneming was. Op dinsdag 24 mei komen de heren aan bod in de documentaire The mountain that had to be painted, uit te zenden door de Britse televisiezender BBC Four, tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd. Meer details zijn te vinden in een artikel van donderdag 19 mei, gepubliceerd op de aan deze site gelieerde Tempel der beeldende kunsten.

Negenentwintig jaar oud was de Britse schilder Augustus John (1878-1961) toen hij een indringend portret heeft geschilderd van de Ierse dichter William Butler Yeats (1865-1939). In datzelfde jaar leerde deze beeldend kunstenaar zijn negen jaar jongere collega James Dickson Innes (1997-1914) beter kennen, en na enige tijd is hij erin geslaagd om Innes ertoe te bewegen om samen met hem geruime tijd – in 1911 en 1912 – een min of meer nomadisch bestaan te leiden in Noord-Wales. Tijdens dat verblijf hebben deze beiden prachtige schilderijen gemaakt, hetgeen de primaire bedoeling van de onderneming was. Op dinsdag 24 mei komen de heren aan bod in de documentaire The mountain that had to be painted, uit te zenden door de Britse televisiezender BBC Four, tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd. Meer details zijn te vinden in een artikel van donderdag 19 mei, gepubliceerd op de aan deze site gelieerde Tempel der beeldende kunsten.

Claude Debussy is dezer dagen zelf te horen in Componist van de week

Liefhebbers van de muziek van Claude Debussy (1862-1918) doen er, per definitie, goed aan, te luisteren naar de aflevering van deze week van het Vara-programma op Radio 4, Componist van de week, elke werkdag van maandag tot en met vrijdag, tussen 19:30 uur en 20:00 uur. In dit geval verdient dat programma extra aanbeveling aangezien er drie onderdelen staan gepland die de componist zelf aan de piano laten horen. Twee ervan zijn op maandag 23 mei te beluisteren, de derde zal worden uitgezonden op vrijdag 27 mei. Meer daarover is te vinden in een bijdrage op Tempel der Toonkunst van zondag 22 mei.

Liefhebbers van de muziek van Claude Debussy (1862-1918) doen er, per definitie, goed aan, te luisteren naar de aflevering van deze week van het Vara-programma op Radio 4, Componist van de week, elke werkdag van maandag tot en met vrijdag, tussen 19:30 uur en 20:00 uur. In dit geval verdient dat programma extra aanbeveling aangezien er drie onderdelen staan gepland die de componist zelf aan de piano laten horen. Twee ervan zijn op maandag 23 mei te beluisteren, de derde zal worden uitgezonden op vrijdag 27 mei. Meer daarover is te vinden in een bijdrage op Tempel der Toonkunst van zondag 22 mei.

Die Verwandlung van Franz Kafka wordt op NDR Kultur voorgelezen

In het hier inmiddels bekend veronderstelde radioprogramma van de regionale Duitse zender NDR Kultur, Am Abend vorgelesen, wordt, op de avonden van maandag 23 mei tot en met vrijdag 27 mei, steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur, het verhaal van Franz Kafka (1883-1924) Die Verwandlung uit 1912 voorgelezen. Meer informatie is te vinden in een artikel dat is gepubliceerd op donderdag 19 mei op de aan deze site redactioneel gelieerde website Tempel der Letteren.

In het hier inmiddels bekend veronderstelde radioprogramma van de regionale Duitse zender NDR Kultur, Am Abend vorgelesen, wordt, op de avonden van maandag 23 mei tot en met vrijdag 27 mei, steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur, het verhaal van Franz Kafka (1883-1924) Die Verwandlung uit 1912 voorgelezen. Meer informatie is te vinden in een artikel dat is gepubliceerd op donderdag 19 mei op de aan deze site redactioneel gelieerde website Tempel der Letteren.