Palais des Thermes
Voor JAN TOOROP.
De droomers in Dier-Vormen, opblokkend uit de grijsheid
der kilte.
Welven het licht uit een stip-duistere, breek-bare fluistering,
een stip-duister in de midden-riffel der Grijsheid.
De droomers der eeuwen in Dier-Vormen, staalmassig uit
de grijsheid der versteende smarten.
Een lichtvlaag kaatst rossig-blaauwe weefselen, als overgebleven
verweekte geheimen door de stille verluiding der Rust-Walm.
Licht-poreuse Kranken.
Licht-kranken uit de grijsheid der geheimen, wandelen in
den hollen gang der spelonken….
Wezens van lichtvlagen licht.
O, ’t zijn kranken der vergrijsd-Geheime-Smart em
Begravene, licht-begravene, licht-wezens.
Hun geluiding verstipt tot een duistere punt,
In het Midden der Stilte … de fluisterende witheid als een
ijle lucht-bel in het duistere Midden.
En krank, razend krank, storten ze een eeuwige stilte in
Angsten over de gangen en spelonken der Ruimten.
Ze fluisteren stil in een stip
naar het Duistere Midden.
En de licht-helle zee der Sombere Grijste, grijns
den Dier-Vormen aan,
De kranken tippen hunne geluiding der Stilte
Aan hunne hoofdsteenen. Dier-Vormen.
Plots giert een tent, eene rieten geele tent
Uit de zuile-kolom der Verborgenheid.
De Kranken gillen hartverscheurend hun kettingen
vliegend uit het vuur de gesardheid.
De Sombere Grijsheid valt nu en opent zich; rijp
stijgend vertraâgt nu de vier groote Kranken
Uit kisten van steenen kilheid,
Zoo leevend als vleesch, reuk-vleesch, warm-leven,
Verschenen uit het vuur der vergrijsde geheimen zoo kil,
Kille massaas in Dier-Vorm…
Parijs Januari ’94
Uit: Theo Reeder [I. Querido] Gedichten. 1894.
Op welke tekening of doek van Jan Toorop dit, euh, bijzondere, gedicht gebaseerd is is mij – en enkele kenners volgens mij ook niet, ze noemen het althans niet – niet duidelijk. Wel was Theo Reeder er vroeg bij met zijn bewondering voor Toorop. Of ze elkaar persoonlijk kenden weet ik niet, maar contact hebben ze mogelijk wel gehad; ik meen dat het omslagvignet van Reeders bundel van de hand van Toorop is (zie afbeelding). Waarom bestaat er eigenlijk geen goede biografie van Jan Toorop, vraag ik mij het voorgaande schrijvende af. Een oeuvrecatalogus is in de maak, maar dat zal in verband met Toorops bepaald omvangrijke oeuvre nog wel even duren voor deze een bevredigende vorm heeft gekregen.
Volgende keer: nóg een gedicht voor Jan Toorop.
Het Palais des Thermes zou zo maar eens op het Hôtel de Cluny te Parijs kunnen slaan, met de Romeinse thermen (voor de niet-francofoon: http://www.musee-moyenage.fr/ang/homes/home_id20392_u1l2.htm).
Verder een draak van een gedicht, om koppijn van te krijgen.
Dank u. Maar heeft Toorop dat vervolgens afgebeeld oid?
Reeder is inderdaad, uh, voor de liefhebber!-:
Als liefhebber van het werk van Arij Prins ben ik wel wat gewend. Maar dit …
Het kan ook puur een hommage aan Toorop zijn, niet per se naar aanleiding van enig werk.