Op de website Het Geheugen van Nederland is het uitgebreide archief van beeldend kunstenaar Willem Witsen (1860-1923) bijeengebracht. Het archief omvat onder andere zo’n tweeduizend brieven en evenzoveel kunstwerken van de schilder, etser, aquarellist en fotograaf.
De brieven, foto’s, kunstwerken en dagboekaantekeningen zijn afkomstig van verschillende instellingen, zoals de Koninklijke Bibliotheek, de Universiteit van Amsterdam en het Witsenhuis. Voor de ontsluiting van het materiaal is de Stichting Willen Witsen opgericht, die met behulp van vrijwilligers alles heeft getraceerd, gedigitaliseerd en getranscribeerd.
Het hoeft geen betoog dat zijn gedigitaliseerde nalatenschap een mer à boire is voor onderzoekers en geïnteresseerden in de cultuur van rond 1900. Willen Witsen was in zekere zin de spin in het web van de Beweging van Tachtig. Frans Erens schreef hierover later in zijn memoires Vervlogen jaren:
‘Toen ik met Isaac Israëls in latere jaren napraatte over den ouden tijd, zei deze op een keer: “Weet je wel, dat de heele Nieuwe-Gids-beweging voor een groot deel aan Witsen te danken is?… Hij heeft ze bij elkaar laten komen… hij heeft ze laten drinken”.’
Zijn grote huis aan het Oosterpark nr.82 (nu het Witsenhuis) fungeerde als de ontmoetingsplek voor alle belangrijke schrijvers, kunstenaars, musici en acteurs van die tijd. Hij liet zelfs het pand verbouwen, zodat de Israëls, Haverman en Breitner er hun atelier konden inrichten. In datzelfde huis vond Verlaine onderdak, toen hij in november 1892 een bezoek bracht aan Nederland.